user preferences

Search author name words: Michael Schmidt

Αγωνιστική Μειοψηφία

category Διεθνή | Αναρχική Ιστορία | Γνώμη / Ανάλυση author Wednesday October 09, 2013 19:39author by Lucien van der Walt-Michael Schmidt Report this post to the editors

Μέρος Γ'

Αγωνιστική Μειοψηφία: Το Ζήτημα της Αναρχικής Πολιτικής Οργάνωσης - Των Lucien van der Walt και Michael Schmidt
cc_walt_schmidt_sf1_30x45.jpg

Άλλες Απαντήσεις προς την «Πλατφόρμα»

Ωστόσο, δεν προέρχονται όλες οι κριτικές της Πλατφόρμας από αναρχικούς που ήταν επηρεασμένοι απ' τις ιδέες του αντιοργανωτισμού και της χαλαρής οργάνωσης. Αυτές οι διαφορετικές αποκρίσεις πρέπει να αντιμετωπιστούν αλλιώς. Είναι σημαντικό να διακρίνουμε δυο τύπους αντιδράσεων των αναρχικών της Μπακουνινιστικής παράδοσης του οργανωτικού δυισμού. Κάποιοι ήταν ενθουσιασμένοι με την Πλατφόρμα και αποδέχθηκαν της αρχές της. Ένας Γάλλος αγωνιστής γράφει:

Αν οι Ρώσοι αναρχικοί – όπως κι εμείς στην πραγματικότητα – είχαμε μια σοβαρή οργάνωση, ομαδοποιούμασταν, θα ήταν πολύ πιο δύσκολο να τους νικήσουν και θα έμενε κάτι από τις προσπάθειες που κατέβαλαν και την επιρροή που άσκησαν, επειδή θα ήταν απαραίτητο το να μιλήσουν μαζί τους, να συζητήσουν μαζί τους, να τους αντιμετωπίσουν, και όχι να τους εξολοθρεύσουν, όπως έκαναν οι Μπολσεβίκοι, οι Κόκκινοι Φασίστες.116

Το 1927, η ομάδα της Dielo Truda απηύθυνε κάλεσμα για μια Διεθνή Αναρχική Κομμουνιστική Ομοσπονδία: στην προκαταρτική συνάντηση του Φεβρουαρίου και το συνέδριο του Απριλίου παρεβρέθηκαν Κινέζοι, Γάλλοι, Ιταλοί και Πολωνοί, αλλά το συνέδριο διακόπηκε λόγω της σύλληψης όλων των συμμετεχόντων117. Η Γαλλική Ένωση Αναρχικών αρχικά ενσωμάτωσε ορισμένες από τις προτάσεις της Πλατφόρμας αλλά αργότερα τις απέρριψε· η Επαναστατική Αναρχοκομμουνιστική Ένωση συζήτησε επίσης πάνω στην Πλατφόρμα στο συνέδριό της το 1930, αλλά την απέρριψε. Η ίδια η Ομάδα Ρώσων Αναρχικών του Εξωτερικού διαλύθηκε το 1927 και αυτό φαίνεται πως συνεισέφερε και στη διάσπαση της Ομοσπονδίας Αναρχοκομμουνιστών της Βόρειας Αμερικής και του Καναδά σε υποστηρικτές της σφικτής οργάνωσης και αντιοργανωτικές σβομποντνικές ομαδοποιήσεις.

Στη Ιταλία, υποστηρικτές της Πλατφόρμας σχημάτισαν την βραχύβια Ιταλική Αναρχική Κομμουνιστική Ένωση, ενώ στη Βουλγαρία η F.A.K.B. ενσωμάτωσε την Πλατφόρμα στο καταστατικό της. Η Πλατφόρμα της Ομοσπονδίας των Αναρχικών Κομμουνιστών Βουλγαρίας που δημοσιεύθηκε το 1945 από την F.A.K.B. προέτασσε μια αναρχική και κομμουνιστική τάξη πραγμάτων. Ενώ απέρριπτε το παραδοσιακό πολιτικό κόμμα ως «στείρο κι αναποτελεσματικό» και «ανίκανο να ανταποκριθεί στους στόχους, τα άμεσα ζητήματα και τα συμφέροντα των εργατών», υποστήριζε τις συνδικαλιστικές ενώσεις, τις κοοπερατίβες, τις πολιτισμικές και ειδικές οργανώσεις (όπως αυτές των νέων και των γυναικών) και την ειδική αναρχική πολιτική ομάδα βασισμένη στην Πλατφόρμα:

Είναι, πάνω απ' όλα, απαραίτητο για τους παρτιζάνους του αναρχικού κομμουνισμού να οργανωθούν σε μια αναρχική κομμουνιστική ιδεολογική οργάνωση. Τα καθήκοντα αυτής της οργάνωσης είναι: η ανάπτυξη, συνειδητοποίηση και διάδοση των αναρχικών κομμουνιστικών ιδεών· η μελέτη όλων των σημερινών ζωτικής σημασίας ζητημάτων που αφορούν την καθημερινή ζωή των εργαζομένων μαζών καθώς και τα προβλήματα της κοινωνικής αναδημιουργίας· ο πολύπλευρος αγώνας για την υπεράσπιση του κοινωνικού μας ιδανικού και για την υπόθεση των εργαζομένων ανθρώπων· η συμμετοχή στη δημιουργία ομάδων εργαζομένων στο επίπεδο της παραγωγής, εργασίας, ανταλλαγής και κατανάλωσης, πολιτισμού κι εκπαίδευσης, καθώς και σε όλες τις άλλες οργανώσεις που ενδέχεται να είναι χρήσιμες στην προετοιμασία της κοινωνικής αναδημιουργίας· η ένοπλη συμμετοχή σε κάθε επαναστατική εξέγερση· η προετοιμασία και η οργάνωση τέτοιων γεγονότων· η χρήση κάθε μέσου που μπορεί να φέρει την κοινωνική επανάσταση. Οι αναρχικές κομμουνιστικές ιδεολογικές οργανώσεις είναι αναντικατάστατες σε ό,τι έχει να κάνει με την πλήρη συνειδητοποίηση του αναρχικού κομμουνισμού και πριν αλλά και μετά την επανάσταση.118

Στην Ισπανία η Πλατφόρμα δεν είχε μεταφραστεί κατά την περίοδο δημιουργίας της F.A.I. κι έτσι δεν συζητήθηκε, αν και ήταν στην ατζέντα· ιδέες παρόμοιες με αυτές της Πλατφόρμας ήταν ευρύτατα διαδεδομένες εντός της F.A.I. και το Προς Μια Νέα Επανάσταση των A.D. θεωρείται επίσης θεμελιώδες τμήμα της Πλατφορμιστικής παράδοσης. Η Πλατφόρμα άσκησε επιρροή και σε άλλες περιοχές κατά την περίοδο αυτή. Στη Βραζιλία, για παράδειγμα, Ρώσοι και Ουκρανοί μετανάστες, οι οποίοι είχαν οργανώσει μια αυτοδιευθυνόμενη φάρμα στο Ερεμπάνγκο της πολιτείας Ρίο Γκράντε ντο Σουλ, επηρεάστηκαν από το παράδειγμα της Ουκρανικής Επανάστασης και από το 1925 λάμβαναν την Dielo Truda119. Κατά την περίοδο μετά το 1945, ο Πλατφορμισμός πέρασε κάτι σαν αναγέννηση, κυρίως στην Ιταλία και τη Γαλλία. Στη Γαλλία σχηματίστηκε η Ελευθεριακή Κομμουνιστική Ομοσπονδία, η οποία αποσχίστηκε από τη F.A.F. το 1952. Η ιστορία της σημαδεύτηκε από διαμάχες, οι οποίες ήταν κυρίως αποτέλεσμα των προσπαθειών της να ελέγξει τη F.A.F. και της απόφασής της να κατέβει στις εκλογές του 1956, επαναφέροντας με αυτό τον τρόπο την καχυποψία σχετικά με την Πλατφόρμα120. Παρά την παρακμή της στα τέλη της δεκαετίας του 1950, η Ελευθεριακή Κομμουνιστική Ομοσπονδία άφησε μια σημαντικότατη κληρονομιά με το Μανιφέστο του Ελευθεριακού Κομμουνισμού, που γράφτηκε από τον Ζορζ Φοντενί και θεωρείται από αρκετούς ως βασικό κείμενο του Πλατφορμισμού121. Η Αναρχική Επαναστατική Οργάνωση, που ιδρύθηκε το 1968 και αποσχίστηκε από τη F.A.F. το 1970, υιοθέτησε στοιχεία της Πλατφόρμας, και οδήγησε στο σχηματισμό παρόμοιων ομάδων στη Δανία, τη Βρετανία και την Ιταλία (στην τελευταία περίπτωση, η ομάδα αυτή εξελίχθηκε στη σημερινή FdCA).

Κατά τις δεκαετίες του 1980 και του 1990 είχαμε μια ραγδαία εξάπλωση των σαφώς Πλατφορμιστικών ομάδων σε όλον τον κόσμο. Σε αυτές περιλαμβάνονται το W.S.M. στην Ιρλανδία (που σχηματίστηκε το 1984), η Αναρχική Ομοσπονδία Gaúcha στη Βραζιλία (F.A.G., που σχηματίστηκε το 1995) και η Ομοσπονδία Εργατικής Αλληλεγγύης στη Νότια Αφρική (W.S.F., που σχηματίστηκε το 1995). Η αμφιλεγόμενη βρετανική Ομοσπονδία «Ταξικός Πόλεμος» (C.W.F.) φλέρταρε επίσης με τον Πλατφορμισμό122. Αυτές οι εξελίξεις θα μελετηθούν πιο ολοκληρωμένα στον δεύτερο τόμο. Για την ώρα, είναι αξιοσημείωτο το γεγονός ότι η μεταπολεμική αναγέννηση του Πλατφορμισμού ήρθε ως απάντηση σε μια ευρύτερη έξαρση των δογμάτων του αντιοργανωτισμού και της χαλαρής οργάνωσης κατά την περίοδο αυτή, με τον Πλατφορμισμό να λειτουργεί ως πόλος έλξης αναρχικών της Μπακουνινιστικής παράδοσης. Για πολλούς – εν μέρει λόγω της αδυναμίας του αναρχισμού σε πολλές χώρες κατά την εποχή εκείνη – η Πλατφόρμα γινόταν αντιληπτή ως κάτι το εντελώς νέο στον αναρχισμό. Ωστόσο, όσο εξελίσσονται οι οργανώσεις, η αναγνώριση της θέσης της μέσα στη μεγάλη Μπακουνινική παράδοση αυξάνεται διαρκώς123.

Οι άλλες αντιδράσεις αναρχικών της Μπακουνινικής παράδοσης ήταν στην ουσία πιο επικριτικές προς την Πλατφόρμα. Ο Μαλατέστα, ο οποίος βρισκόταν σε κατ' οίκον περιορισμό στη Φασιστική Ιταλία από το 1926, έβλεπε με συμπάθεια το γενικότερο σχέδιο της Πλατφόρμας και συμφωνούσε με την άποψη ότι μια «μεγάλη, σοβαρή και δραστήρια οργάνωση» είναι «απαραίτητη πάνω απ' όλα» για «να επηρεάσει την κατεύθυνση των μαζών των ανθρώπων». Η κριτική του ήταν προσεκτική – απέφυγε τις σκληρές κατηγορίες του Βολίν – αλλά έκανε την υπόδειξη ότι η «τάση» του κειμένου ήταν κάπως «αυταρχική» κι εξέφρασε ορισμένες αμφιβολίες σχετικά με την ορθότητα του να βασίζεται κανείς στην αρχή της πλειοψηφίας124. Ο Μαξίμοφ ήταν αρκετά πιο καυστικός, υποστηρίζοντας ότι η Πλατφόρμα υποστήριζε την «Κομματική δομή των Ρώσων Μπολσεβίκων», έθετε «τα συμφέροντα του Κόμματος πάνω από τα συμφέροντα των μαζών» και στόχευε στην καταναγκαστική υποταγή των σωματείων125.

Καθώς οι κριτικές αυτές δεν απορέεουν από μια θεμελιώδη καχυποψία για την οργάνωση, έχουν τεράστιο ενδιαφέρον και πρέπει να μελετηθούν με διαφορετικούς τρόπους. Εν μέρει, είναι ξεκάθαρο ότι έχουμε να κάνουμε με ένα πρόβλημα επικοινωνίας, όπως αποκάλυψε η αλληλογραφία με τον Μαλατέστα. Απαντώντας στην αρχική τοποθέτηση του Μαλατέστα, ο Αρσίνοφ ομολόγησε την «αμηχανία» του για την κριτική, καθώς «οι αρχές που υιοθετεί ο σύντροφος Μαλατέστα ανταποκρίνονται στις βασικές θέσεις τής Πλατφόρμας»126. Ο Μάχνο απάντησε ότι ο Μαλατέστα είτε παρανόησε «το σχέδιο για την Πλατφόρμα» είτε αρνείται την αρχή τής υπευθυνότητας στην οργάνωση127. 'Οπως φάνηκε, το τελευταίο δεν ίσχυε: ο Μαλατέστα απάντησε δηλώνοντας ότι «ο καθένας που συνδέεται και συνεργάζεται με άλλους για έναν κοινό σκοπό πρέπει να νιώθει την ανάγκη να συντονίσει τις δράσεις του με αυτές των συντρόφων του και να μην κάνει οτιδήποτε μπορεί να βλάψει τη δουλειά των άλλων» και ότι «αυτοί που δεν νιώθουν και δεν εφαρμόζουν αυτό το καθήκον θα πρέπει να αποβληθούν από τη συνεργασία»128.

Εμφανείς είναι και άλλες παρανοήσεις. Για παράδειγμα, ο Μαλατέστα θεώρησε πως η Πλατφόρμα προωθεί μια Εκτελεστική Επιτροπή «που θα είναι υπεύθυνη για την «ιδεολογική και οργανωτική συμπεριφορά της δραστηριότητας των απομονωμένων ομάδων» πράγμα που θα μπορούσε να σημαίνει ότι είναι «ένα κεντρικό σώμα, το οποίο, με έναν εξουσιαστικό τρόπο, υπαγορεύει το θεωρητικό και πρακτικό πρόγραμμα της επανάστασης». Όμως, όπως υπογράμμισαν οι συγγραφείς της Πλατφόρμας, «Ας πούμε, κατ’ αρχήν, ότι, κατά την άποψή μας, η Εκτελεστική Επιτροπή της Ένωσης δεν μπορεί να είναι ένα σώμα που έχει οποιαδήποτε εξουσία καταναγκαστικής φύσης, όπως συμβαίνει με τα συγκεντρωτικά πολιτικά κόμματα.» Σε περίπτωση διάσπασης της οργάνωσης, «το ζήτημα θα επιλυθεί, όχι από την Εκτελεστική Επιτροπή που, ας επαναλάβουμε, πρόκειται να είναι μόνο ένα εκτελεστικό όργανο της Ένωσης, αλλά από πλευράς ολόκληρης της Ένωσης ως σώμα: από ένα συνέδριο ή μια διάσκεψη της Ένωσης.»129 Πράγματι, σε μια επόμενη απάντηση, ο Μαλατέστα αναγνώρισε ότι «πιθανόν πρόκειται απλά για λεκτικό ζήτημα ... διαβάζοντας αυτά που οι σύντροφοι ... λένε ... βρίσκω πως συμφωνώ περισσότερο ή λιγότερο με τον τρόπο που αντιλαμβάνονται την αναρχική οργάνωση ... κι επιβεβαιώνω την πεποίθησή μου ότι, πίσω από τις γλωσσικές διαφορές, στην πραγματικότητα κρύβονται ταυτόσημες θέσεις»130.

Το γεγονός ότι οι παρανοήσεις μπορούν να παίξουν τόσο σημαντικό ρόλο – και είναι ξεκάθαρο ότι και ο Μαξίμοφ παρερμήνευσε την Πλατφόρμα σε πολλά σημεία – δείχνει ένα βασικό μειονέκτημα του κειμένου: πολλές από τις διατυπώσεις του είναι αντιφατικές ή παρερμηνεύσιμες. Για παράδειγμα, η Πλατφόρμα, ενώ υποστηρίζει ότι «οι αμετάβλητες αρχές και οι δάσκαλοι» προτάσσουν μια σφικτή οργάνωση, άποψη που υποστήριξαν «πρακτικά όλοι οι δραστηριοποιημένοι αναρχικοί αγωνιστές» και αποδίδει τις οργανωτικές αδυναμίες στην «λανθασμένη εκτίμηση» των αναρχικών ιδεών, ταυτόχρονα αναφέρεται στο κίνημα λέγοντας πως πάσχει από «απουσία οργανωτικών αρχών και πρακτικών» και υποφέρει από την «αρρώστια της αποδιοργάνωσης» για «αρκετές δεκαετίες»131. Παρόμοια, όπως αναφέρει ο Αρσίνοφ, «η απουσία ενός γενικού ομογενούς προγράμματος υπήρξε πάντοτε μια ιδιαίτερα αξιοσημείωτη αποτυχία τού αναρχικού κινήματος ... πάσχει από αδυναμία για συνεκτική και συγκεκριμένη προπαγάνδα, σχετικά με τις ιδέες που πρεσβεύει και τις πρακτικές αρχές που υπερασπίζεται»132.

Αυτές οι διατυπώσεις, που αναφέρονται απρόσεκτα και αδιάκριτα στο σύνολο της ευρύτερης αναρχικής παράδοσης, συνέβαλαν στο να αποξενωθούν από την Πλατφόρμα οι ίδιοι οι Μπακουνινιστές, στους οποίους θα αναμενόταν να έχει τη μεγαλύτερη επιρροή, καθώς απέρριπταν ένα μεγάλο τμήμα της αναρχικής ιστορίας και πρακτικής. Αυτό ακριβώς είναι, για παράδειγμα, το σημείο απ' όπου πήγασε ο θυμός τής απάντησης του Μαξίμοφ. Εξέφρασε την αγανάκτησή του που η Πλατφόρμα θα έπρεπε «να πιστωθεί όλων των ειδών τα επιτεύγματα για τα οποία δεν ήταν υπεύθυνη» και στηλίτευσε την αποτυχία της να αναγνωρίσει τα επιτεύγματα και την πολιτική της αναρχικής Πρώτης Διεθνούς, την άγνοιά της για την ιστορία του συνδικαλισμού και την ανάδυση της I.W.A., καθώς και την αποτυχία της να αποδώσει τα δέοντα εύσημα στο ρόλο που έπαιξαν ρωσικές ομάδες, όπως η Ναμπάτ και η Συνομοσπονδία των Ρώσων Αναρχοσυνδικαλιστών, στη μάχη ενάντια «στη χαοτική, άμορφη, ανοργάνωτη και αδιάφορη συμπεριφορά και στάση που μάστιζε τότε τους Αναρχικούς». Σύμφωνα με τον Μαξίμοφ, η Πλατφόρμα χαρακτηριζόταν από μια «άγνοια για την ιστορία του κινήματός μας ή, πιο σωστά, από την αντίληψη ότι η ιστορία του κινήματός μας εγκαινιάζεται με την “Πλατφόρμα”». Θεωρούσε ότι «δεν περιέχει τίποτα το πρωτότυπο» και σημαδεύεται από «ανίατη άγνοια»133.

Η απόρριψη από πλευράς Μαξίμοφ των προτάσεων της Πλατφόρμας αποτελεί παράδειγμα της τραγικότητας της κατάστασης. Αφότου υποστήριξε ότι η Πλατφόρμα ήταν υπερβολικά επηρεασμένη από τον Μπολσεβικισμό, ο Μαξίμοφ προχώρησε στην επαναδιατύπωση όσων θεωρούσε θεμελιώδεις αναρχικές θέσεις αναφορικά με τη σχέση μεταξύ αναρχικής πρωτοπορίας και μαζικών οργανώσεων των λαϊκών τάξεων – την εμπλοκή στους καθημερινούς αγώνες, τη δημιουργία ομογενών εθνικών ομάδων, τη δουλειά μέσα στα σωματεία για να στραφούν τα τελευταία προς τον αναρχισμό, τη δουλειά εκτός των σωματείων, την επαναστατική ανοικοδόμηση από τις λαϊκές τάξεις, την ένοπλη αυτοάμυνα, κ.ο.κ. – προσθέτοντας ότι «δεν υπάρχει τίποτα το “αντιαναρχικό” σε μια παραταξιακή οργάνωση ως τέτοια». «Ο καθένας θα πρέπει να πάει από μόνος του στις μάζες, να δουλέψει μαζί τους, να αγωνιστεί με την ψυχή του και να προσπαθήσει να τις κερδίσει ιδεολογικά και να τις καθοδηγήσει»134. Οι αναρχικοί πρέπει «να οργανώσουν τις δικές τους ενώσεις» και να αντιληφθούν «την ένωση στη βάση της ιδεολογικής συγγένειας» σε όλα τα επίπεδα ως «ζωτικής σημασίας» όσον αφορά το πεδίο «της μαζικής προπαγάνδας και της πάλης ενάντια στα πολιτική κόμματα»135.

Ουσιαστικά οι απόψεις του Μαξίμοφ δεν διέφεραν και πολύ από αυτές της Πλατφόρμας. Όπως ο Μπακούνιν, έτσι κι αυτός υποστήριξε ανοιχτά ότι οι αναρχικοί πρέπει να ηγηθούν των μαζών, αλλά με ελευθεριακό τρόπο. Οι αναρχικοί δεν θα πρέπει να περιμένουν παθητικά τις λαϊκές τάξεις να τους καλέσουν σε βοήθεια ή να παρέχουν μόνο «ιδεολογική βοήθεια». Αντ' αυτού, πρέπει να κάνουν βήματα για να κερδίσουν τη μάχη των ιδεών. Η επίτευξη αυτού του στόχου αυτόματα καθιστά τους αναρχικούς ηγέτες και τους αναγκάζει να παρέχουν «καθοδήγηση στη δράση και την πάλη». Αν μεγάλο μέρος των λαϊκών τάξεων κερδηθεί από τον αναρχισμό ή το συνδικαλισμό, αυτό θα έχει σίγουρα ως αποτέλεσμα την ανάληψη κεντρικών ρόλων από τους αναρχικούς στα σωματεία, την εκπαίδευση τις εκδόσεις κ.ο.κ. Αντίθετα, το να αρνηθούν αυτές τις ευθύνες για λόγους ηθικής αρχής θα ήταν παράλογο· «λογικά θα ήταν καλύτερο να μην αναμειχθούμε καθόλου με τις μάζες». Σε κάθε περίπτωση, το αποτέλεσμα τότε θα είναι μια ντε φάκτο παραχώρηση του ρόλου της ηγεσίας σε μη αναρχικούς. «Το ζήτημα δεν είναι η απόρριψη της ηγεσίας, αλλά η εξασφάλιση ότι αυτή είναι ελεύθερη και φυσική»136.

Με άλλα λόγια, υπάρχει χώρος για μια ελευθεριακή μορφή ηγεσίας, συμβατής με τον αναρχισμό, στην οποία οι θέσεις ευθύνης προκύπτουν με δημοκρατικό και ανακλητό τρόπο, η επιρροή του αναρχισμού και του συνδικαλισμού αντανακλά την ιδεολογική τους επιρροή αλλά δεν επιβάλλεται από τα πάνω μέσω του καταναγκασμού και της χειραγώγησης και η ηγεσία διευκολύνει την αυτοχειραφέτηση των λαϊκών τάξεων, δεν την υποκαθιστά. Όπως μας δείχνει και ένα περιστατικό από τη ζωή του Βολίν, η άρνηση των θέσεων ευθύνης μπορεί να οδηγήσει μονάχα σε ανεύθυνες θέσεις. Κατά τη διάρκεια της ρωσικής επανάστασης του 1905, ο Βολίν φαίνεται πως προσεγγίστηκε από μια ομάδα εργατών οι οποίοι του πρότειναν να αναλάβει το πόστο του προέδρου του Σοβιέτ της Πετρούπολης: αυτός, επικαλούμενος τους «ηθικούς ενδοιασμούς» του, απέρριψε την πρόταση137. Τελικά τη θέση αυτή ανέλαβε ο Τρότσκι.

Το γεγονός αυτό ήταν απόρροια των αφηρημένων αντιλήψεων που είχε ο Βολίν σχετικά με το ρόλο των αναρχικών, στις οποίες περιλαμβανόταν και η αποκύρηξη κάθε «ηγεσίας». Ο Βολίν ισχυριζόταν ότι οι αναρχικοί «δεν πιστεύουν πως οι αναρχικοί πρέπει να ηγηθούν των μαζών· πιστεύουμε πως ο ρόλος μας είναι να βοηθάμε τις μάζες μόνο όταν χρειάζονται μια τέτοια βοήθεια» και ότι οι αναρχικοί «μπορούν να παρέχουν μόνο ιδεολογική βοήθεια, αλλά όχι μέσα από το ρόλο του ηγέτη». «Η παραμικρή νύξη καθοδήγησης, υπεροχής, ηγεσίας πάνω στις μάζες και τις εξελίξεις συνεπάγεται αναπόφευκτα ότι οι μάζες πρέπει να αποδεχθούν την καθοδήγηση, ότι πρέπει να παραδωθούν σε αυτή· αυτό, με τη σειρά του, δίνει στους ηγέτες την αίσθηση ότι είναι προνομιούχοι όπως οι δικτάτορες, ότι γίνονται κάτι διαφορετικό από τις μάζες»138.

Συμπεράσματα: Αγωνιστική Μειοψηφία και Μαζικό Κίνημα

Στο κεφάλαιο αυτό ερευνήθηκαν τα τακτικά ζητήματα που περιβάλλουν το ερώτημα με ποιον τρόπο θα πρέπει να οργανωθούν οι αναρχικοί και οι συνδικαλιστές προκειμένου να επιτύχουν τους στόχους τους. Έγινε μια επισκόπηση των εξεγερσιακών αναρχικών προσεγγίσεων, των συνδικαλιστικών τοποθετήσεων που αρνούνται την αναγκαιότητα μιας ειδικής αναρχικής ή συνδικαλιστικής πολιτικής ομάδας, των θέσεων των αναρχικών των μαζών που είτε υποστηρίζουν αντιοργανωτικές προσεγγίσεις είτε τη χαλαρή οργάνωση και, τέλος, των Μπακουνινιστικών θέσεων που επιχειρηματολογούν υπέρ ενός καλά οργανωμένου ειδικού αναρχικού πολιτικού σχηματισμού, βασισμένου σε κοινές θέσεις. Αυτές οι διαφορές εν μέρει οφείλονται σε διαφορετικές αντιλήψεις σχετικά με τη δομή της οργάνωσης· επίσης έχουν να κάνουν με διαφορές σχετικά με το ρόλο αυτής της οργάνωσης και, κυρίως, με το άν – ή το πώς – μπορεί αυτή να «ηγηθεί» των λαϊκών τάξεων. Δεν έχει υπάρξει ποτέ συμφωνία πάνω στα ζητήματα αυτά – αυτός είναι ένας παράγοντας που αναμφίβολα έχει παίξει ρόλο στις τύχες του αναρχισμού και του συνδικαλισμού.

Αξιοσημείωτες είναι και αρκετές άλλες πτυχές. Είναι λάθος να υποστηρίζεται ότι ο συνδικαλισμός ως σύνολο απορρίπτει την ανάγκη για μια ειδική πολιτική ομάδα. Σίγουρα υπάρχει ένα ρεύμα του συνδικαλισμού που υποστηρίζει αυτή τη θέση, αλλά υπάρχουν πολλοί συνδικαλιστές από τον Μπακούνιν και μετά που δέχονται – είτε σιωπηρά είτε ανοικτά – την αναγκαιότητα του οργανωτικού δυισμού. Στο βαθμό που η παράδοση του Πλατφορμισμού αποτελεί παράδειγμα της Μπακουνινιστικής παράδοσης του οργανωτικού δυισμού, που προτάσσει κάτι παρόμοιο με αυτό που εφάρμοσαν ομάδες όπως η Συμμαχία, η Luz, η La Social, η Κοινότητα των Αναρχοκομμουνιστών Συντρόφων, η F.A.I. και άλλες Μπακουνινιστικές ομάδες, και στο βαθμό που τα βασικά κείμενα του Πλατφορμισμού (η Πλατφόρμα και το Προς Μια Νέα Επανάσταση) υποστηρίζουν τον συνδικαλισμό, η παγίωση μιας κάθετης αντίθεσης μεταξύ Πλατφορμισμού και συνδικαλισμού δεν είναι χρήσιμη.

Η διερεύνηση των θέσεων που έγινε στο κεφάλαιο αυτό εγείρει αρκετά θεμελιώδη ζητήματα σχετικά με τη φύση της κοινωνικής αλλαγής, καθώς και τη σχέση μεταξύ κοινωνίας και ατόμου. Οι προοπτικές μιας ιδεολογίας εν μέρει βασίζονται στη δύναμη των βασικών της ιδεών σχετικά με την υπάρχουσα κοινωνία και το πλάνο της για το μέλλον. Επίσης βασίζονται στην έμπρακτη δραστηριότητα των φορέων της και στον τρόπο με τον οποίο εφαρμόζουν τις ιδέες τους στην οικονομική και κοινωνική πραγματικότητα. Σε τελική ανάλυση, η μοίρα κάθε κινήματος καθορίζεται από τη σφαίρα της στρατηγικής και των τακτικών.

Κάθε προοδευτικό κίνημα που επιζητά κοινωνική αλλαγή πρέπει αναγκαστικά να αντιμετωπίσει το ζήτημα της σχέσης ανάμεσα στην αγωνιστική μειοψηφία των συνειδητοποιημένων ακτιβιστών που έχουν ένα επαναστατικό πρόγραμμα και τις ευρύτερες λαϊκές τάξεις. Πρέπει οι επαναστάτες να υποκαθιστούν τις μάζες, όπως πρότεινε ο Μπλανκί, ή μήπως πρέπει να κυριαρχήσουν πάνω τους, όπως πίστευε ο Λένιν; Σύμφωνα με την ευρύτερη αναρχική παράδοση, καμία από τις δυο αυτές θέσεις δεν είναι αποδεκτή. Αμφότερες αναπαράγουν τις ίδιες σχέσεις κυριαρχίας και καταπίεσης του ατόμου που η παράδοση αυτή απορρίπτει. Επομένως, ο ρόλος των αναρχικών ή των συνδικαλιστών είναι να δρουν ως καταλύτες της αυτοχειραφέτησης των μαζών, προωθώντας ταυτόχρονα τη νέα πίστη για την οποία μιλούσε ο Μπακούνιν και τη λαϊκή αυτοοργάνωση και συμμετοχική δημοκρατία

Αυτό μπορεί να γίνει με ποικίλους τρόπους κι εδώ είναι που προκύπτει το ζήτημα της ανάγκης για μια ειδική αναρχική πολιτική οργάνωση. Όπως σημειώσαμε, υπάρχουν αρκετές αναρχικές και συνδικαλιστικές τοποθετήσεις πάνω στο ζήτημα αυτό. Η αντιοργανωτική προσέγγιση χωλαίνει λόγω της αποτυχίας της να αναλογιστεί τους κινδύνους της άτυπης οργάνωσης και της δογματικής της αντίληψης, η οποία θεωρεί αδύνατο να ιδρυθεί μια επίσημη οργάνωση συμβατή με τις αναρχικές αρχές. Η τάση του συνδικαλισμού που αρνείται την ανάγκη μια μια ειδική αναρχική ή συνδικαλιστική πολιτική οργάνωση αποτυχγάνει να εξηγήσει το πώς μπορεί να υπερασπιστεί μια συνδικαλιστική ένωση τον εαυτό της απέναντι στην αναπόφευκτη ανάδυση αντίπαλων πολιτικών ρευμάτων στους κόλπους της χωρίς την παρουσία ενός τέτοιου σχηματισμού. Η προσέγγιση που προτάσσει μονάχα τη χαλαρή οργάνωση που επιζητά να ενώσει όλους τους αναρχικούς και συνδικαλιστές στη βάση των κοινών τους τόπων, ανεξάρτητα από τις βαθιές διαφορές στη θεώρησή τους, επίσης δεν παρέχει λύση: μια οργάνωση που χαρακτηρίζεται από μια ευρεία γκάμα οπτικών δεν μπορεί να έχει ένα ξεκάθαρο πρόγραμμα δράσης και αποτυγχάνει να συντονίσει με αποτελεσματικό τρόπο τις προσπάθειες των αγωνιστών της στη μάχη των ιδεών· είναι πιθανόν να διαλυθεί όταν έλθει αντιμέτωπη με καταστάσεις που απαιτούν μια ενωμένη απάντηση. Επιπλέον, αυτή η προσέγγιση αποτυγχάνει να εξηγήσει το γιατί η ενότητα όλων των αναρχικών θα πρέπει να γίνεται καθαυτή αντιληπτή ως στόχος, καθώς και το γιατί ένα κοινό πρόγραμμα θα πρέπει να γίνεται αντιληπτό ως ασύμβατο με τις αναρχικές αρχές.

Η Μπακουνινιστική θέση, η οποία προωθεί την οργάνωση των τάσεων που έχουν κοινή ανάλυση, στρατηγική και τακτικές, συντονισμένη δράση και οργανωτική πειθαρχία, φαντάζει η πιο αποτελεσματική προσέγγιση. Μέσα από το συντονισμό των δραστηριοτήτων, την προώθηση κοινών θέσεων πάνω σε ζητήματα που αφορούν το παρόν και το μέλλον και τη συσπείρωση των αγωνιστών γύρω από ένα κοινό πρόγραμμα, παρέχει τις βάσεις για συνεπή και συνεκτική δουλειά, για διοχέτευση των περιορισμένων πόρων προς τις βασικές προκλήσεις και για την υπεράσπιση κι εξάπλωση της επιρροής του αναρχισμού. Αυτή η προσέγγιση, που έχει τις ρίζες της στη Συμμαχχία κι εκφράστηκε στην Πλατφόρμα, είναι πιθανόν ο μόνος τρόπος να μπορέσει ο αναρχισμός να αμφισβητήσει τη δύναμη των κυρίαρχων πολιτικών κομμάτων, καθώς και των εθνικιστικών, κρατικίστικων και άλλων ιδεών, και να διασφαλίσει ότι η «νέα πίστη» των αναρχικών αποτελεί οδηγό για τους αγώνες των λαϊκών τάξεων. Τώρα θα περάσουμε στη διερεύνηση του ταξικού χαρακτήρα και των ιστορικών χαρακτηριστικών της ευρύτερης αναρχικής παράδοσης.

* Αποσπάσματα από το δίτομο έργο «Μαύρη Φλόγα» (υπό έκδοση).

Mετάφραση, επιμέλεια: Κωστής

Σημειώσεις

1. Goldman, "The Failure of the Russian Revolution," 159.
2. Galleani, The End of Anarchism?, 11.
3. ό.π., 44-45.
4. O. V., Autonomous Base Nucleus, n.d., προσβάσιμο από http://www.geocities.com/kk_abacus/insurr2.html (ανακτήθηκε στις 30/3/2004).
5. Ο Μπλανκί, ένας αφοσιωμένος επαναστάτης, πέρασε σαράντα από τα εβδομήντα έξι χρόνια της ζωής του στη φυλακή, ως κρατούμενος πέντε διαδοχικών γαλλικών καθεστώτων. Πίστευε ότι οι μεταρρυθμίσεις είναι γενικά μάταιες. Μόνο η επανάσταση μπορούσε να δημιουργήσει μια σοσιαλιστική τάξη πραγμάτων, αλλά οι μάζες είναι εγκλωβισμένες μέσα στην άγνοιά τους, πράγμα που σημαίνει ότι το βασικό ζήτημα είναι ο σχηματισμός μιας ιεραρχικής και πειθαρχημένης μυστικής εταιρείας που θα καταλάβει την κρατική εξουσία. Βλ. A. B. Spitzer, The Revolutionary Theories of Louis Auguste Blanqui (New York: Columbia University Press, 1957), κυρίως 95-105,114,128-44,153,157-79.
6. Βλ. J. Freeman, The Tyranny of Structurelessness (1970; repr., Hull, UK: Anarchist Workers' Association, n.d.).
7. Craparo, Anarchist Communists, 83.
8. Βλ., π.χ., Yoast, "The Development of Argentine Anarchism," 155-56.
9. Βλ., π.χ., I. Meredith, A Girl among the Anarchists (1903; repr., Lincoln: University of Nebraska Press, 1992), κεφάλαιο 2. Το όνομα της συγγραφέως είναι ψευδώνυμο.
10. Dirlik, Anarchism in the Chinese Revolution, 233.
11. Avrich, The Haymarket Tragedy, 150-52.
12. Ο Τάκερ το 1907 εξέδωσε μια αγγλική μετάφραση του βιβλίου του Στίρνερ, Ο Μοναδικός και η Ιδιοκτησία του.

13. Woodcock, Anarchism, 251.
14. Αναφέρεται στο ό.π.., 251.
15. V. Serge, Birth of Our Power (1931; repr., London: Writers and Readers Publishing Cooperative, 1977), 31.
16. Kinna, "Kropotkin's Theory of Mutual Aid in Historical Context," 268-69.
17. Kropotkin, "Letter to Nettlau," 296-97.
18. Kropotkin, "Anarchist Communism," 73; P. Kropotkin, "Anarchist Morality," στο Kropotkin's Revolutionary Pamphlets: A Collection of Writings by Peter Kropotkin, ed. R. N. Baldwin (1890; repr., New York: Dover Publications, 1970), 97.
19. Nettlau, A Short History of Anarchism, 54-55; Rocker, Anarcho-syndicalism, κεφάλαιο 1; Guerin, Anarchism, κεφάλαια 1 και 2.
20. Αναφέρεται στο F. Mintz, "Class War: The Writings of Camillo Berneri," Cienfuegos Press Anarchist Review, no. 4 (1978): 47.
21. Malatesta, "Syndicalism," 221 -22.
22. Hart, Anarchism and the Mexican Working Class, 156; Hart, "Revolutionary Syndicalism in Mexico," 200-1.
23. Ford and Foster, Syndicalism, 44.
24. Foner, The Industrial Workers of the World, 417.
25. ό.π., 134.
26. Makhno, The Organisational Platform of the Libertarian Communists, 6-7.
27. Βλ. Nettlau, A Short History of Anarchism, 198.
28. ό.π., 166,195,198-201, 207.
29. Marshall, Demanding the Impossible, 392-93.
30. ό.π., 393.
31. Αναφέρεται στο F. Castilla, Anarchism without Adjectives: From Yesterday to Today, January 23, 2007, προσβάσιμο από http://www.anarkismo.net/newswire.php?story_id=4717&pri...=true (ανακτήθηκε στις 24/1/2007).
32. Nettlau, A Short History of Anarchism, 294-95.
33. Αναφέρεται στο Joll, The Anarchists, 204. Αναφέρεται επίσης στο Darch, "The Makhnovischna," 499.
34. Crump, Hatta Shuzo and Pure Anarchism in Interwar Japan, 155-57,159-60,174-77.
35. S. Fleshin Voline, M. Steimer, Sobol, J. Schwartz, Lia, Roman, and Ervantian, Reply to the Platform (Synthesist), 1927. Διαδυκτυακά προσβάσιμο από http://www.nestormakhno.info/english/volrep.htm (ανακτήθηκε στις 1/12/2006).
36. Voline, Reply to the Platform.
37. Dirlik, Anarchism in the Chinese Revolution, 11-13. Για παράδειγμα, ανάμεσα στο 1919 και το 1925 υπήρχαν 92 διαφορετικές ομάδες, αλλά όχι εθνική ομοσπονδία.
38. Dirlik, The Origins of Chinese Communism, 215-16.
39. Αναφέρεται στο D. Hodges, Intellectual Foundations of the Nicaraguan Revolution (Austin: University of Texas Press, 1986), 83-84.
40. MacLachlan, Anarchism and the Mexican Revolution, 32-38, 51,113-14.
41. Voline, Reply to the Platform.
42. ό.π.
43. Craparo, Anarchist Communists, 83.
44. Makhno, The Organisational Platform of the Libertarian Communists, 1.
45. Craparo, Anarchist Communists, 83.
46. Μια εξαιρετική ιστορία της Πρώτης Διεθνούς, αν και αμαυρώνεται λόγω της εμφανούς της εχθρότητας προς τον Μπακούνιν, παραμένει το Stekloff, History of the First International.
47. Woodcock, Anarchism, 156.
48. K. Marx and E Engels, "The Alliance of Socialist Democracy and the International Working Men's Association," στο Marx, Engels, Lenin: Anarchism and Anarcho-syndicalism, ed. N. Y Kolpinsky (1873; repr., Moscow: Progress Publishers, 1972), 113,116,118,120.
49. Ο Καρ επιμένει ότι η Συμμαχία ήταν αποκύημα της φαντασίας του Μπακούνιν. Σύμφωνα με τον Τζολ, ο Μπακούνιν είχε σε όλη τη διάρκεια της ζωής του ένα «πάθος ... να ιδρύει φανταστικές εν πολλοίς μυστικές εταιρίες». Βλ. Carr, Michael Bakunin, 421-23; Joll, The Anarchists, 87.
50. Peirats, Anarchists in the Spanish Revolution 237.
51. Bookchin, The Spanish Anarchists, 50, 52, 72; Woodcock, Anarchism, 168.
52. Bakunin, "Letter to La Liberte? 289; Nettlau, A Short History of Anarchism, 281.
53. Αναφέρεται στο Nettlau, A Short History of Anarchism, 131.
54. S. Dolgoff, σημείωμα εκδότη στο Bakunin on Anarchy: Selected Works by the Activist-Founder of World Anarchism, ed. S. Dolgoff (London: George Allen and Unwin, 1971), 182. Επίσης σύγκρινε με το Joll, The Anarchists, 87-88, 91.
55. Βλ., ενδ., Bakunin, "The Programme of the International Brotherhood"; Bakunin, "The Programme of the Alliance."
56. S. Dolgoff, Bakunin on Anarchy; Dolgoff, Fragments.
57. Αναφέρεται στα S. Dolgoff, Bakunin on Anarchy, 10; M. Bakunin, "Letter to Albert Richard," στο Bakunin on Anarchy: Selected Works by the Activist-Founder of World Anarchism, ed. S. Dolgoff (1870; repr., London: George Allen and Unwin, 1971), 180.
58. Bakunin, "The Programme of the International Brotherhood," 154-55.
59. Bakunin, "Letter to Albert Richard," 180-81.
60. M. Bakunin, "On the Internal Conduct of the Alliance," στο Bakunin on Anarchism, ed. S. Dolgoff (Montreal: Black Rose, 1980), 387.
61. Alliance Syndicaliste Revolutionnaire et Anarcho-syndicaliste, "Putting the Record Straight on Mikhail Bakunin," Libertarian Communist Review, no. 2 (1976) (μετάφραση από τα γαλλικά απ' τον Nick Heath). Διαδικτυακά προσβάσιμο από http://flag.blackened.net/revolt/hist_texts/lcr_bakunin....html (ανακτήθηκε στις 8/3/2000).
62. Marshall, Demanding the Impossible, 277.
63. Βλ. McLellan, Karl Marx, 167-88. Η Κομμουνιστική Λίγκα λειτουργούσε μέσω ενός αριθμού «μετωπικών» οργανώσεων και προέκυψε από μια παλαιότερη μυστική εταιρεία, τη Λίγκα της Δικαιοσύνης. Βλ. επίσης A. Flood, "Bakunin's Idea of Revolution and Revolutionary Organisation," Red and Black Revolution: A Magazine of Libertarian Communism, no. 6 (2002).
64. Αναφέρεται στο Nettlau, A Short History of Anarchism, 131.
65. P. Kropotkin, "The Spirit of Revolt," στο Kropotkins Revolutionary Pamphlets: A Collection of Writings by Peter Kropotkin, ed. R. N. Baldwin (1880; repr., New York: Dover Publications, 1970), 43.
66. Nettlau, A Short History of Anarchism, 277.
67. Αναφέρεται στο ό.π., 281.
68. Αναφέρεται στο ό.π., 130.
69. Malatesta στο Richards, Errico Malatesta, 181; Malatesta, "A Project of Anarchist Organisation," 97. Για το φλερτ του με την συνθετίστικη θέση βλ., π.χ., E. Malatesta, "Communism and Individualism" στο The Anarchist Revolution: Polemical Writings, 1924-1931: Errico Malatesta, ed. V. Richards (April 1926; repr., London: Freedom Press, 1995).
70. Malatesta, "A Project of Anarchist Organisation," 98-99,101-2.
71. Kaplan, Anarchists of Andalusia, 165.
72. Richards, Lessons of the Spanish Revolution, 200.
73. Joll, The Anarchists, 245; Peirats, Anarchists in the Spanish Revolution, 238-39.
74. Amsden, Collective Bargaining and Class Conflict in Spain, 18.
75. Bookchin, The Spanish Anarchists, 215.
76. Peirats, Anarchists in the Spanish Revolution, 81.
77. Morrow, Revolution and Counter Revolution in Spain, κεφάλαιο 5.
78. Bookchin, The Spanish Anarchists, 213-14.
79. Richards, Lessons of the Spanish Revolution, 83-84. H ίδια εντύπωση περί νόθευσης της F.A.I. υπάρχει και στο Paz, Durruti, ένα βιβλίο που προσφέρει κάποια στοιχεία σχετικά με την εσωτερική λειτουργία της F.A.I. Για μια κάπως διαφορετική οπτική, βλ. S. Christie, We, the Anarchists: A Study of the Iberian Anarchist Federation, 1927-1937 (Hastings, UK: Meltzer Press, 2000).
80. Βλ. Paz, Durruti.
81. Woodcock, Anarchism, 358.
82. Hart, Anarchism and the Mexican Working Class, 29,47-48, 54,58.
83. ό.π., 109,192-93.
84. Αναφέρεται στο ό.π., 113.
85. ό.π., 109,192-93
86. ό.π.., 128.
87. ό.π., 156.
88. Dirlik, Anarchism in the Chinese Revolution, 128.
89. Crump, Hatta Shuzo and Pure Anarchism in Interwar Japan, 75.
90. ό.π.
91. Van der Walt, "Anarchism and Syndicalism in South Africa," 354-57, 507, 511-12, 582-83.
92. Makhno, The Organisational Platform of the Libertarian Communists.
93. Voline, Reply to the Platform.
94. «Το δυστύχημα είναι ότι, έχοντας μπροστά τους δυο επιτυχημένα παραδείγματα – το μπολσεβίκικο κόμμα και τον αναρχικό στρατό –, ο Αρσίνοφ, ο Μάχνο και η ομάδα τους δημιούργησαν μια οργανωτική πλατφόρμα και μια πολιτική που ενσωμάτωνε χαρακτηριστικά και των δυο». Πρόλογος του 1987 στο Maximoff, Constructive Anarchism, 4.
95. Darch, "The Makhnovischna," 500.
96. Crump, Hatta Shuzo and Pure Anarchism in Interwar Japan, 18-19.
97. Makhno, The Organisational Platform of the Libertarian Communists, 2, 3-4.
98. ό.π., 4-6.
99. ό.π., 5, 8-9.
100. Βλ. Avrich, The Russian Anarchists; P. Avrich, ed., The Anarchists in the Russian Revolution (London: Thames and Hudson, 1973).
101. Voline, The Unknown Revolution, 115.
102. Avrich, The Russian Anarchists, 135-51.
103. ό.π., 190-94.
104. ό.π., 140-45,190-91.
105. Για αναρχικές μελέτες πάνω στους Μάχνο και Αρσίνοφ, βλ., ενδ., P. Arshinov, ed., History of the Makhnovist Movement, 1918-1921 (1923; repr., London: Freedom Press, 1987), κυρίως το κεφάλαιο 3· Voline, πρόλογος στο History of the Makhnovist Movement, 1918-1921, ed. P. Arshinov (1923; repr., London: Freedom Press, 1987)· Voline, The Unknown Revolution.. Για πιο ακαδημαϊκές εργασίες, βλ. την σπουδαιότερη βιογραφία του Μάχνο, διαθέσιμη τώρα στα αγγλικά, A. Skirda, Nestor Makhno: Anarchy's Cossack: The Struggle for Free Soviets in the Ukraine, 1917-1921 (1982; repr., Edinburgh: AK Press, 2003). Βλ. επίσης το εξαιρετικό, πλην αρκετά εχθρικό, Darch, "The Makhnovischna." Βλ. επίσης το πιο φιλικό Malet, Nestor Makhno in the Russian Civil War. Επίσης υπάρχει ένα χρήσιμο κεφάλαιο στο Avrich, Anarchist Portraits.
106. N. Walter, "Preface to the British Edition," στο History of the Makhnovist Movement, ed. P. Arshinov (London: Freedom Press, 1987), 5.
107. Makhno, The Organisational Platform of the Libertarian Communists, 1.
108. Kropotkin, αναφέρεται στο ό.π., 1.
109. Arshinov, History of the Makhnovist Movement, 242-44.
110. Makhno, The Organisational Platform of the Libertarian Communists, 1.
111. M. Isidine, Organisation and Party, που πρωτοδημοσιεύτηκε στο Plus Lion, nos. 36-37 (1928), προσβάσιμο από http://www.nestormakhno.info/english/isidine.htm (ανακτήθηκε στις 30/3/2004).
112. ό.π.
113. Voline, Reply to the Platform.
114. Skirda, Nestor Makhno, 243-45.
115. Darch, "The Makhnovischna," 419.
116. Αναφέρεται στο ό.π., 502-3.
117. N. Heath, "Historical Introduction," στο The Organisational Platform of the Libertarian Communists,ed. P. Archinov, N. Makhno, I. Mett, Valevsky, and Linsky (1989; repr., Dublin: Workers Solidarity Movement, 2001), ii-iii.
118. Federation of Anarchist Communists of Bulgaria, Platform of the Federation of Anarchist Communists of Bulgaria, 1945, προσβάσιμο από http://www.anarkismo.net/newswire.php?story_id=2526 (ανακτήθηκε στις 3/3/2006).
119. E. Rodrigues, Against All Tyranny! 17-19.
120. Βλ A. Skirda, Facing the Enemy: A History of Anarchist Organisation from Proudhon to May 1968 (Edinburgh: AK Press, 2002).
121. G. Fontenis, Manifesto of Libertarian Communism (1953; repr., London: Anarchist Communist Federation, 1989).
122. Βλ., π.χ., Class War Federation, Unfinished Business: The Politics of Class War (London: Class War Federation, 1992), κεφάλαιο 7.
123. Βλ., π.χ., την ανάλυση του Saverio Craparo της FdCA, η οποία ξεκινά με τον Μπακούνιν· Craparo, Anarchist Communists.
124. Malatesta, "A Project of Anarchist Organisation," 93-94,98-101.
125. Βλ., Maximoff, Constructive Anarchism, 17-21.
126. P. Arshinov, The Old and New in Anarchism, May 1928, προσβάσιμο από http://www.nestormakhno.info/
english/oldnew.htm (ανακτήθηκε στις 15/3/2004).
127. N. Makhno, "Letter to Errico Malatesta from Nestor Makhno," στο The Anarchist Revolution: Polemical Writings, 1924-1931: Errico Malatesta, ed. V. Richards (1928; repr., London: Freedom Press, 1995), 103.
128. E. Malatesta, "Malatesta's Response to Nestor Makhno," στο The Anarchist Revolution: Polemical Writings, 1924-1931: Errico Malatesta, ed. V. Richards (1929; repr., London: Freedom Press, 1995), 107-8.
129. Group of Russian Anarchists Abroad, Supplement to the Organisational Platform (Questions and Answers), 1926, προσβάσιμο από http://www.nestormakhno.info/english/supporg.htm (ανακτήθηκε στις 15/3/2004).
130. E. Malatesta, On Collective Responsibility, n.d., προσβάσιμο από http://www.nestormakhno.info/english/
mal_rep3.htm (ανακτήθηκε στις 15/3/2004).
131. Makhno, The Organisational Platform of the Libertarian Communists, 1.
132. Arshinov, The Old and New in Anarchism.
133. Maximoff, Constructive Anarchism, 12-13,14,16-17; βλ. επίσης 18,20. Ο Μαξίμοφ συνέχισε την κριτική του για την Πλατφόρμα λέγοντας πως αγνοεί πολλά ζητήματα. Αυτό δεν ήταν τελείως σωστό (σε τελική ανάλυση, η Πλατφόρμα ήταν ένα περιληπτικό κείμενο) αλλά και πάλι αποκαλύπτει την ίδια λογική ακολουθία. Για παράδειγμα, η αντίληψη του Μαξίμοφ ότι η Πλατφόρμα έτεινε προς μια αναγωγιστική ταξική ανάλυση βασιζόταν στο γεγονός ότι το κείμενο δεν είχε επαρκή γνώση των υπαρχουσών αναρχικών θέσεων· βλ. ό.π., 16.
134. ό.π., 5-17. Η αναφορά είναι από τη σελίδα 17.
135. Maximoff, The Programme of Anarcho-syndicalism, 57-58.
136. Maximoff, Constructive Anarchism, 19.
137. Όπως εξιστορείται στο Voline, The Unknown Revolution, 98-101.
138. Voline, Reply to the Platform.

This page can be viewed in
English Italiano Deutsch
© 2005-2024 Anarkismo.net. Unless otherwise stated by the author, all content is free for non-commercial reuse, reprint, and rebroadcast, on the net and elsewhere. Opinions are those of the contributors and are not necessarily endorsed by Anarkismo.net. [ Disclaimer | Privacy ]