user preferences

New Events

Βαλκανικές Χώρες

no event posted in the last week

Οι εξεγέρσεις του 1903 σε Μακεδονία και Θράκη

category Βαλκανικές Χώρες | Ιστορία (γενική) | Γνώμη / Ανάλυση author Monday February 23, 2015 19:51author by Dmitri - 1 of Anarkismo Editorial Group Report this post to the editors

«Κάτω ο Σουλτάνος, Ζήτω η Βαλκανική Ομοσπονδία»

Μακεδονία-Θράκη 1903. Η οθωμανική τουρκική αυτοκρατορία βρισκόταν σε στάδιο παρακμής. Για αιώνες, οι Αρχές της κυβερνούσαν με σκληρότητα, επιβάλλοντας φόρους και άλλες υποχρεώσεις, αλλά στις περισσότερες περιπτώσεις επιτρέποντας στους υπηκόους να μιλούν τη γλώσσα τους και να λατρεύουν τη θρησκεία τους. Τώρα, όμως, ήταν μια εποχή κρίσιμη. Τα σύνορα της Αυτοκρατορίας δέχονταν πιέσεις, και η οθωμανική κυριαρχία γινόταν ολοένα και πιο σκληρή και καταπιεστική. Το φάσμα των απελευθερωτικών αγώνων στοίχειωνε τις φθίνουσες οθωμανικές κατακτήσεις στα Νότια Βαλκάνια. Βίαιες εξεγέρσεις διαδέχονταν η μία την άλλη, από τη μια γενιά στην επόμενη.
Ο αναρχικός Mihail Gerdzhikov από τους πρωτεργάτες της εξέγερσ&#9
Ο αναρχικός Mihail Gerdzhikov από τους πρωτεργάτες της εξέγερσ

Μακεδονία-Θράκη 1903. Η οθωμανική τουρκική αυτοκρατορία βρισκόταν σε στάδιο παρακμής. Για αιώνες, οι Αρχές της κυβερνούσαν με σκληρότητα, επιβάλλοντας φόρους και άλλες υποχρεώσεις, αλλά στις περισσότερες περιπτώσεις επιτρέποντας στους υπηκόους να μιλούν τη γλώσσα τους και να λατρεύουν τη θρησκεία τους. Τώρα, όμως, ήταν μια εποχή κρίσιμη.

Τα σύνορα της Αυτοκρατορίας δέχονταν πιέσεις, και η οθωμανική κυριαρχία γινόταν ολοένα και πιο σκληρή και καταπιεστική. Το φάσμα των απελευθερωτικών αγώνων στοίχειωνε τις φθίνουσες οθωμανικές κατακτήσεις στα Νότια Βαλκάνια. Βίαιες εξεγέρσεις διαδέχονταν η μία την άλλη, από τη μια γενιά στην επόμενη.

Όμως τώρα φαινόταν ότι είχε έρθει ο καιρός: εμπνεόμενοι από το πνεύμα δικαιοσύνης και ισότητας που ήταν ζωντανό στις κοινότητες των πόλεων και των χωριών τους, ομάδες χωρικών και τεχνίτες των πόλεων ενώνονταν για να χειραφετηθούν από τη διπλή τυραννία της υποταγής στη φεουδαρχία και την τουρκική κατοχή - για τους αντάρτες, αυτές οι δυο πηγές της καταπίεσης ήταν συνώνυμες. Φαίνεται ότι οι εκτεταμένοι σλαβικοί πληθυσμοί στη Μακεδονία και τη Θράκη προσέβλεπαν στο Πριγκηπάτο της Βουλγαρίας, ένα είδος προστάτη τους στον αντι-οθωμανικό αγώνα. Η Βουλγαρία είχε, επίσης, μεγάλη οικονομική σημασία για τους επαναστάτες στη Μακεδονία και τη Θράκη - μπορούσαν να προμηθευτούν από εκεί όπλα και να κατασκευάσουν εκρηκτικά που θα χρησιμοποιούσαν σε ενέργειες σαμποτάζ σε περιοχές που βρίσκονταν κάτω από την τουρκική κυριαρχία. Αργότερα, όταν οι εξεγέρσεις τσακίστηκαν βίαια, οι Σλάβοι αντάρτες -που αποτελούσαν και την πλειοψηφία-, στην απόγνωσή τους, ζήτησαν από την Βουλγαρία να παρέμβει στρατιωτικά...

Αυτές οι εξεγέρσεις μπορούν να συγκριθούν με τους μετέπειτα αγώνες του μαχνοβίτικου κινήματος στην Ουκρανία (1918-1921), αν και ήταν λιγότερο επιτυχείς.

Το κείμενο που ακολουθεί είναι ένα απόσπασμα από το βιβλίο «Εθνική Απελευθέρωση και Ελευθεριακός Φεντεραλισμός» (Natsionalnoto osvobozhdeniye i bezvlastniyat federalizum) του Georgi Khadzhiev, όπως δημοσιεύτηκε στο ARTIZDAT-5 στη Σόφια το 1992.

Πραγματεύεται την εξέγερση του Ίλιντεν (μέρα του Προφήτη Ηλία) στην Μακεδονία το 1903 καθώς και εξεγέρσεις αλληλεγγύης που πυροδότησε λίγο αργότερα στη Θράκη (εξεγέρσεις της μέρας της «Μεταμόρφωσης»). Στο εν λόγω βιβλίο, ο Khadzhiev διερευνά την σύντομη άνθιση του ελευθεριακού κοινοτισμού, τις συνέπειες των εξεγέρσεων καθώς και τα ιστορικά μαθήματα που μπορούμε να πάρουμε απ’ αυτές. Το απόσπασμα αυτό -περίπου το ένα τέταρτο του βιβλίου του Khadzhiev-, δεν είναι μόνο μια εις βάθος έρευνα της θεωρίας του ελευθεριακού κοινοτισμού ή της εθνικής απελευθέρωσης. Αντίθετα, επικεντρώνεται -μάλλον- στα ίδια τα ιστορικά γεγονότα, τα οποία έχουν αναλυθεί ελάχιστα στον αγγλόφωνο αναρχικό Τύπο, και αφήνει ανοιχτές τις εκτιμήσεις σχετικά με αυτά στο σημερινό αναρχικό κίνημα.

Τα περιεχόμενα του βιβλίου είναι: Μέρος 1 - Η εξέγερση του Ίλιντεν στην Μακεδονία, Μέρος 2 - Οι εξεγέρσεις «της Μεταμόρφωσης» και η Κομμούνα της Στράντζα - η πρώτη ελευθεριακή κομμούνα στη Βουλγαρία, Μέρος 3 - Οι συνέπειες των εξεγέρσεων και Μέρος 4 - Ορισμένα χρήσιμα διδάγματα.

Ο συγγραφέας Georgi Khadzhiev, γεννήθηκε την πρώτη δεκαετία του 20ου αιώνα. Σπούδασε αγροτικός μηχανικός, και ήταν βετεράνος του βουλγαρικού αναρχικού κινήματος που συναναστράφηκε πολλές από τις φυσιογνωμίες-«κλειδιά» του βουλγαρικού και ευρωπαϊκού αναρχισμού. Όταν οι σταλινικοί ήρθαν στην εξουσία μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, ο Khadzhiev αναγκάστηκε να εξοριστεί στη δυτική Ευρώπη, όπου και έζησε για 40 χρόνια. Μετά τις ανακατατάξεις στο ανατολικό μπλοκ στα 1989, επέστρεψε στη Βουλγαρία και μπόρεσε να συνεχίσει το έργο του, δημοσιεύοντας εκεί μερικά από τα σαράντα βιβλία που συνέγραψε. Πέθανε το 1996 σε ηλικία 90 χρόνων.

Η εξέγερση του Ilinden (Ίλιντεν - Προφήτη Ηλία) στη Μακεδονία

Η εξέγερση του Ίλιντεν του 1903 είναι γεγονός πρωταρχικής σημασίας στην ιστορία του επαναστατικού κινήματος της Μακεδονίας (και των γύρω περιοχών), είτε από την άποψη του αριθμού των συμμετεχόντων, της διάρκειάς και του επιπέδου οργάνωσής της είτε από την άποψη του αντίκτυπου που είχε στην τότε Οθωμανική Αυτοκρατορία, αλλά και πέρα απ’ αυτήν. Υπό αυτή τη μορφή αξίζει μεγαλύτερης προσοχής στην ιστορία των αντι-οθωμανικών προσπαθειών απελευθέρωσης στη Μακεδονία και τη Θράκη. Ωστόσο, η παρουσίαση των γεγονότων αυτών και του υπόβαθρού τους δεν προσποιείται ότι αποτελεί μια πλήρη μελέτη του επαναστατικού κινήματος αυτής της εποχής.

Αρκετοί είναι εκείνοι που έχουν γράψει και έχουν μελετήσει επισταμένα την εξέγερση του Ίλιντεν. Αν και το ενδιαφέρον για τα επαναστατικά γεγονότα του 1903 έχει στραφεί σχεδόν αποκλειστικά στην εξέγερση την ημέρα του Προφήτη Ηλία, και αγνοείται το γεγονός ότι η αντίστοιχη εξέγερση στη Θράκη συνδέθηκε αποφασιστικά με αυτήν στη Μακεδονία δεδομένου ότι προώθησε την αλληλεγγύη στην εξέγερση της Μακεδονίας και με την πλήρη συμφωνία εκ μέρους της ηγεσίας του κινήματος. Λόγω αυτού του ελλείμματος, δίνεται περισσότερη προσοχή εδώ στην εξέγερση της Θράκης, με στόχο να παρουσιαστεί και να μελετηθεί περαιτέρω η συμμετοχή των αναρχικών στο επαναστατικό αυτό κίνημα.

Ηγετική μορφή της εν λόγω εξέγερσης ήταν ο αναρχικός Mikhail Gerdzhikov, ο οποίος παρέχει μια πληρέστερη και ακριβέστερη εικόνα του ελευθεριακού πνεύματος που διέτρεχε και χαρακτήριζε συνολικά το εν λόγω κίνημα.

Κάθε εξέγερση ή επανάσταση δεν είναι σωστό να αντιμετωπίζεται μόνο ως η περίοδος των αποφασιστικών προσπαθειών μεταξύ των ανταγωνιστικών δυνάμεων. Της κάθε εξέγερσης ή επανάστασης προηγείται μια σειρά γεγονότων και εξελίξεων. Αυτό απαιτεί μια περιεκτική μελέτη ολόκληρης της προ-επαναστατικής περιόδου, όλων των γεγονότων και των προϋποθέσεων που προκάλεσαν την επανάσταση ή την εξέγερση. Αυτό δεν μπορεί να γίνει εδώ σε πλήρες βάθος επειδή, όπως αναφέρεται, οι στόχοι αυτού του κειμένου είναι διαφορετικοί. Οπότε, αρχίζουμε με τα γεγονότα τις παραμονές της εξέγερσης.

Στο συνέδριο του επαναστατικού κινήματος της περιοχής Bitola της Μακεδονίας που έγινε στο χωριό Smilovo, λήφθηκε η απόφαση να εκδηλωθεί μια εξέγερση περιορισμένης κλίμακας, βασισμένη στην τακτική του ανταρτοπολέμου, ενώ το ενδεχόμενο μιας πραγματικής, μεγάλης λαϊκής εξέγερσης απορρίφθηκε.

Το συνέδριο διεξήχθη με βάση ανοιχτές, δημοκρατικές διαδικασίες. Αρχικά, συμμετείχαν 32 εκπρόσωποι ομάδων και οργανώσεων, οι οποίοι ανήλθαν σε 50 μέχρι το τέλος του συνεδρίου. Το πρώτο θέμα της ημερήσιας διάταξης αφορούσε εκθέσεις από διάφορες περιοχές της Μακεδονίας για την κατάσταση των προετοιμασιών για την εξέγερση. Η πλειοψηφία των συνέδρων τάχθηκε ενάντια στην προώθηση μιας πλήρως αναπτυγμένης εξέγερσης, επειδή, κατά την άποψή τους, το συνολικό κίνημα δεν ήταν έτοιμο για κάτι τέτοιο.

Ο Damyan Gruyev, που προήδρευε του συνεδρίου, κήρυξε λήξαν το θέμα της εξέγερσης και προχώρησε στο επόμενο θέμα της ημερήσιας διάταξης που αφορούσε τις πρακτικές προετοιμασίες για μια περιορισμένης κλίμακας εξέγερση, κάτι που συμφωνήθηκε. Και αυτό δεδομένου ότι οι σύνεδροι ήταν της άποψης ότι το κίνημα δεν απολάμβανε ακόμα ικανοποιητικής οργάνωσης και ο ντόπιος πληθυσμός δεν ήταν καλά εξοπλισμένος για μια εξέγερση μεγάλης κλίμακας. Έτσι αποφασίστηκε να χρησιμοποιηθεί η τακτική του ανταρτοπολέμου.

Συγκροτήθηκαν πολιτοφυλακές στις περιοχές όπου επρόκειτο να εκδηλωθεί η εξέγερση, οι οποίες έπρεπε να λειτουργήσουν σύμφωνα με ένα σχέδιο που διαμορφώθηκε εκ των προτέρων χωρίς τη συμμετοχή του ντόπιου πληθυσμού. Για τις μεγαλύτερης κλίμακας διαδικασίες, οι πολιτοφυλακές επρόκειτο να χωρισθούν σε μικρότερες μονάδες, κάτι που θα διευκόλυνε, επίσης, την τροφοδοσία σε τρόφιμα, αλλά και την ανάπτυξη της παράνομης δουλειάς. Σε κάθε μια από τις περιοχές όπου ήταν αναπτυγμένο το επαναστατικό κίνημα αναδείχθηκε η «ηγεσία» της πολιτοφυλακής. Δημιουργήθηκαν γραφεία συντονισμού στις πόλεις και κωμοπόλεις για την ανταλλαγή πληροφοριών καθώς και για να διευκολύνουν την καλύτερη οργάνωση και τον ανεφοδιασμό. Οι περιοχές διαιρέθηκαν σε υποπεριφέρειες.

Οι επαναστάτες που προέρχονταν από τις τάξεις του στρατού διορίστηκαν από το συνέδριο για να δίνουν οδηγίες στρατιωτικής υφής στους συντονιστές κάθε περιοχής. Στην ηγεσία της εξέγερσης βρέθηκαν οι Boris Sarafov και Nikola Dechev, μαζί με ένα όργανο εν είδει γενικού επιτελείου, στο οποίο συμμετείχαν οι Damyan Gruyev, Boris Sarafov και Α. Lozanchev, με τους G. Popkhristov, S. Atsev και L. Poptraykov ως αναπληρωτές (αν κρινόταν απαραίτητο). Το όργανο αυτό επρόκειτο να καθοδηγήσει τις προετοιμασίες και αμέσως μετά την ίδια την εξέγερση. Σε συμφωνία με την Κεντρική Επιτροπή της Εσωτερικής Μακεδονικής Επαναστατικής Οργάνωσης (IMRO ή ΕΜΕΟ) και με άλλες περιοχές, το γενικό επιτελείο καθόρισε, επίσης, τους στόχους και την ημερομηνία της εξέγερσης, με την προϋπόθεση αυτή να μην αρχίσει πριν τα μέσα Ιουλίου, έτσι ώστε οι προετοιμασίες και οι προμήθειες τροφίμων να είναι επαρκείς.

Αμέσως μετά από το συνέδριο του Smilovo, οι Gruyev και Sarafov πήγαν να κάνουν μια επιθεώρηση σε μια μονάδα 20 ατόμων της περιοχής Bitola υπό τις διαταγές του Dechev. Από την περιοχή της Αχρίδας πήγαν στις περιοχές Resen, Kostur και Demikhasar, όπου ξεσπούσαν συχνά τοπικές συγκρούσεις, και εγκατέστησαν υπεύθυνους για την εξασφάλιση της επαρκούς οργάνωσης των επαναστατών, των προμηθειών όπλων, τροφίμων, αλατιού, φαρμάκων και άλλων υλικών πρώτης ανάγκης. Πρέπει να υπογραμμιστεί ότι μεγάλο μέρος πυροβόλων όπλων και άλλος στρατιωτικός εξοπλισμός που χρησιμοποιήθηκε κατά τη διάρκεια της εξέγερσης απαλλοτριώθηκε από τις τουρκικές αποθήκες και κατά τη διάρκεια των μικροσυγκρούσεων με το στρατό.

Στις στρατιωτικές προετοιμασίες εντάσσεται και η συγκρότηση δύο σωμάτων, το ένα υπό τον Dechev και το άλλο από τον Stoykov, έναν πρώην υπολοχαγό του στρατού. Η αρχική πρόθεση ήταν η εξέγερση να εκδηλωθεί την άνοιξη του 1903, αλλά σε μια συνεδρίαση των επαναστατικών στελεχών στη Σόφια το Γενάρη του ίδιου χρόνου, έγινε σαφές ότι θα έπρεπε να αναβληθεί. Όταν το επόμενο συνέδριο πραγματοποιήθηκε στην Petrova Niva, με πρώτη μέρα των εργασιών τις 30 Ιούνη 1903, ήταν σαφές ότι η ακριβής ημερομηνία της εξέγερσης στη Μακεδονία θα ήταν η 1η Ιούλη. Δεδομένου ότι το επαναστατικό κίνημα στην περιοχή Odrin της Θράκης δεν ήταν ακόμα έτοιμο, ο Gerdzhikov εξουσιοδοτήθηκε μέσω του τηλέγραφου να ζητήσει αναβολή της έναρξης της εξέγερσης μέχρι τον Αύγουστο, η οποία έγινε αποδεκτή. Σε συμφωνία με την Κεντρική Επιτροπή της ΕΜΕΟ βρισκόταν και το γραφείο εξόριστων στη Σόφια. Το γενικό επιτελείο των επαναστατών στη Μακεδονία καθόρισε η ημερομηνία της εξέγερσης να είναι 20 Ιούλη (στο παλαιό Ιουλιανό Ημερολόγιο 25 Αυγούστου) – κατά το θρησκευτικό πανηγύρι St. Elijah (Προφήτη Ηλία), που έμελλε να δώσει και το όνομά του στην εξέγερση. Η απόφαση κοινοποιήθηκε σε όλους στις 15 Ιούλη και στάλθηκε στο επαναστατικό κίνημα όλων των περιοχών.

Το μυστικό κρατήθηκε επιτυχώς μέχρι την έσχατη στιγμή και όταν ξέσπασε η εξέγερση, οι τουρκικές Αρχές αιφνιδιάστηκαν. Η Κεντρική Επιτροπή της ΕΜΕΟ εξέδωσε μια ανακοίνωση στην οποία οι αντιπρόσωποί της εξηγούσαν τις ενέργειές τους προς τις μεγάλες δυνάμεις και στον βουλγαρικό και ξένο Τύπο: «Η ασυγκράτητη βία των Μοχάμεντ και η συστηματική κατοχή εκ μέρους των Αρχών, οδήγησαν τον χριστιανικό πληθυσμό της Μακεδονίας και της Θράκης να προσφύγουν στην ένοπλη αυτοάμυνά του. Όλα τα ειρηνικά μέσα επίλυσης των προβλημάτων μας εξαντλήθηκαν. Καλούμε την υπόλοιπη Ευρώπη να επέμβει μέσω των διαπραγματεύσεων προκειμένου να επιλυθεί το πρόβλημα του πληθυσμού της Μακεδονίας και της Θράκης...

Η ΕΜΕΟ αναλαμβάνει όλη την ευθύνη για την εξέγερση και δηλώνει ότι θα υποστηρίξει κάθε λαϊκή προσπάθεια έως ότου επιτευχθούν οι τελικοί μας στόχοι. Γνωρίζουμε το καθήκον μας και αυτό μας δίνει δύναμη, ξέροντας ότι απολαμβάνουμε τη συμπόνια του πολιτισμένου κόσμου».

Στην ανακοίνωσή του το Γενικό Επιτελείο υπογράμμισε: «Παίρνουμε τα όπλα ενάντια στην τυραννία και την απανθρωπιά. Παλεύουμε για την ελευθερία και την ανθρωπινότητα και έτσι η αιτία της εξέγερσής μας είναι υψηλότερη από οποιεσδήποτε εθνικές ή εθνολογικές διαφορές. Επομένως, εκφράζουμε την αλληλεγγύη μας με όλους τους άλλους που υποφέρουν κάτω από τη σκοτεινή αυτοκρατορία του σουλτάνου. Σήμερα είναι όχι μόνο ολόκληρος ο χριστιανικός πληθυσμός που υποφέρει, αλλά και οι συνηθισμένοι Τούρκοι χωρικοί επίσης. Οι μόνοι εχθροί μας είναι οι τουρκικές Αρχές, εκείνοι που χρησιμοποιούν τα όπλα ενάντιά μας, μας προδίδουν, ή που πραγματοποιούν αντίποινα ενάντια σε ανίσχυρους ηλικιωμένους, γυναίκες και παιδιά, παρά ενάντια σε μας, τους επαναστάτες. Θα παλέψουμε αυτούς τους εχθρούς και θα εκδικηθούμε όλο το wrongs!... ».

Την ημέρα της έναρξης της εξέγερσης τα μέλη του Γενικού Επιτελείου συναντήθηκαν στους ψηλούς λόφους του Smilovo με ντόπιους επαναστάτες. Μπροστά σε όλους εκείνους που συναθροίστηκαν εκεί –αγρότες, τεχνίτες, δάσκαλους και ανώτερους υπαλλήλους– ο ιερέας του χωριού ευλόγησε την κόκκινη σημαία. Προς το βράδυ ήχοι κουδουνιών και φλεγόμενα δέματα σανού σηματοδότησαν την έναρξη την έναρξη της εξέγερσης. Μετά από τρεις ημέρες αγώνα και μιας πολιορκίας από τις 23 Ιούλη, το Smilovo καταλήφθηκε από τους επαναστάτες και μετατράπηκε σε βάση τους. Ο πληθυσμός –περίπου 2.000 άνθρωποι– έχτισε καλύβες στους κοντινούς λόφους όπου φτιάχτηκαν κουζίνες και φούρνοι. Οργανώθηκαν οι προμήθειες τροφίμων καθώς και οι ιατρικές υπηρεσίες.

Ολόκληρος ο πληθυσμός αρνήθηκε την ιδιωτική ιδιοκτησία. Στην περιοχή Bitola, όπου το επαναστατικό κίνημα ήταν αριθμητικά πιο ισχυρό, καλύτερα οργανωμένο και καλύτερα οπλισμένο, η εξέγερση άρχισε από επτά διαφορετικά σημεία. Έγιναν επιθέσεις σε κρατικά κτίρια και αστυνομικά τμήματα, ανατινάχθηκαν οι γέφυρες του κύριου δρόμου Bitola-Resen, κόπηκαν οι τηλεγραφικές γραμμές και οι πύργοι όλων των κυβερνητών παραδόθηκαν στην πυρά. Η τακτική των επαναστατών συνδέθηκε στενά με την προσπάθεια να μην διακυβευθεί ο πολιτικός πληθυσμός και να γίνει περιορισμένη χρήση των όπλων. Σ’ αυτό το στάδιο της εξέγερσης τα θύματα ήταν κυρίως μεταξύ των Τούρκων.

Η εξεγερτική δραστηριότητα στην επικράτεια της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας κατά τις εξεγέρσεις του 1903 και η αντίδραση των τουρκικών στρατιωτικών δυνάμεων και των αστυνομικών Αρχών επιτρέπουν να βγάλουμε κάποια βασικά συμπεράσματα:

1. Παρά τη μαζική συμμετοχή του πληθυσμού στην εξέγερση, οι αντάρτικες πολιτοφυλακές ήταν αυτές που έπαιξαν τον πιο αποφασιστικό ρόλο, με στρατιωτικούς όρους. Όμως κάτι τέτοιο δεν ήταν αρκετό για να εξασφαλίσει την νίκη. Η πλειοψηφία του κόσμου που συμμετείχε στο κίνημα είχε μικρή ή και καθόλου στρατιωτική εκπαίδευση και δεν ήταν ιδιαίτερα επιδέξια σε στρατιωτικής υφής συγκρούσεις. Επιπλέον, δεν ήταν επαρκώς εξοπλισμένοι.

2. Αδιαμφισβήτητα, υπήρξαν επιτυχίες, μια βραχύβια επίθεση ενάντια σ' έναν εχθρό πολύ πιο πολυπληθή και πολύ καλύτερα εξοπλισμένο. Δεν ήταν λοιπόν μια νίκη της υπεροπλίας, αλλά μια νίκη του ενθουσιασμού των ανταρτών, της καταιγιστικής δράσης τους, και του τρόμου που ενέσπειραν ανάμεσα στα τουρκικά στρατεύματα. Ακόμα και μετά τις αρχικά αποτυχημένες επιθέσεις εναντίον των τουρκικών οχυρών και την υπαναχώρηση των ανταρτών, οι Τούρκοι στρατιώτες πολλές φορές εγκατέλειπαν την μάχη.

3. Η πληροφόρηση ήταν ανεπαρκής - συχνά υποτιμούνταν ή υπερεκτιμούνταν οι δυνάμεις της απέναντι πλευράς. Έτσι, για παράδειγμα, αν η αδυναμία των τουρκικών δυνάμεων στο Malko Turnovo είχε γίνει γνωστή από πριν, όταν ξεσπούσε η εξέγερση, οι αντάρτες θα το είχαν σίγουρα καταλάβει μέσα στις πρώτες μέρες.

4. Το γεγονός ότι η σχεδιαζόμενη εξέγερση κρατήθηκε μυστική, συν το στοιχείο του αιφνιδιασμού, δημιούργησαν σύγχυση και ακόμα ενστάλαξαν έως ένα βαθμό το φόβο στις τοπικές τουρκικές Αρχές.

5. Παρά το άριστο οργανωτικό ταλέντο και το υψηλό αγωνιστικό πνεύμα των πρωτεργατών του αντάρτικου, η στρατιωτική εκπαίδευση των ανταρτών των ίδιων δεν ήταν καθόλου επαρκής. Ο δε τουρκικός τακτικός στρατός, αν και πλήρως εκπαιδευμένος και εξοπλισμένος, επίσης απείχε από την τελειότητα. Περιγράφοντας μια μάχη, ο Gerdzhikov εξηγεί: «Στην αρχή τα βλήματα έπεφταν όλα μπροστά ή πίσω από τις θέσεις μας. Φαίνεται ότι οι Τούρκοι δεν μπορούσαν να καθορίσουν την έκταση του βεληνεκούς. Κι όταν ξεκίνησαν να ρίχνουν βόμβες διασποράς, έπεφταν όλες πίσω μας. Αυτός ο βομβαρδισμός κράτησε μέχρι το απόγευμα και ούτε ένας Τούρκος στρατιώτης δεν φάνηκε κατά πρόσωπο. Τελικά, οι Τούρκοι διέθεταν ανίκανο πυροβολικό».
Η δομή του κινήματος περιελάμβανε ένα «ηγετικό» σώμα μαχητών, που όμως ευνοούσε μια ευρεία λαϊκή πρωτοβουλία σε τοπικό επίπεδο, αλλά ταυτόχρονα δεν είχε επαρκή δική του πρωτοβουλία. Κάτι τέτοιο ίσχυε ιδιαίτερα για τα μέλη του σώματος αυτού, Ikonomov και Madzharov, παρ’ ότι και οι δύο δεν ήταν λιγότερο θαρραλέοι ή αφοσιωμένοι απ' ό,τι ο Gerdzhikov. Ενδεχομένως, όμως, ήταν η επαναστατική τους ηθική που είχε ως συνέπεια να αναλάβουν μικρότερη πρακτική πρωτοβουλία. Αυτές οι διαφορές ήταν δύσκολες για να τις ξεπεράσει ο Gerdzhikov - κάτι που βγαίνει από τα απομνημονεύματά του και όπως τα ιστορεί ο καθηγητής Miletich. Δεν θα μπορούσε παρά οι εναπομείναντες πρωτεργάτες να αντιμετωπίζουν τον Gerdzhikov ως έναν ντε φάκτο διοικητή, κάτι που ο ίδιος ούτε θέλησε ποτέ ούτε το θεωρούσε απαραίτητο για την λαϊκή εξέγερση.

*Η αγγλική μετάφραση και το εισαγωγικό σημείωμα είναι του μέλους της γερμανικής αναρχοσυνδικαλιστικής FAU, Will Firth, με την οικονομική υποστήριξη του Ινστιτούτου Αναρχικών Σπουδών (στις ΗΠΑ). Η παρούσα ελληνική μετάφραση έγινε από το “Ούτε Θεός-Ούτε Αφέντης” και είναι πολύ πιο ελεύθερη, ενώ μάλλον λείπουν και αποσπάσματα από αυτήν, μιας και βρήκαμε το κείμενο μεταφρασμένο στο διαδίκτυο, προφανώς, όμως, σε μηχανική μετάφραση, κάτι που δημιούργησε αρκετά προβλήματα κατανόησής του. Η πλήρης αγγλική εκδοχή του κειμένου βρίσκεται εδώ: http://www.savanne.ch/tusovka/en/will-firth/bulgaria.html

Το ένοπλο σώμα του Mihail Gerdzhikov
Το ένοπλο σώμα του Mihail Gerdzhikov

Ο Dam. Gruev, επίσης από τους πρωτεργάτες της εξέγερσης
Ο Dam. Gruev, επίσης από τους πρωτεργάτες της εξέγερσης

This page has not been translated into Français yet.

This page can be viewed in
English Italiano Deutsch
© 2005-2024 Anarkismo.net. Unless otherwise stated by the author, all content is free for non-commercial reuse, reprint, and rebroadcast, on the net and elsewhere. Opinions are those of the contributors and are not necessarily endorsed by Anarkismo.net. [ Disclaimer | Privacy ]