user preferences

Προς υπεράσπιση των Διαφωνιών

category Διεθνή | Αναρχικό κίνημα | Γνώμη / Ανάλυση author Monday August 24, 2020 08:09author by Dmitri (republish) Report this post to the editors

Εάν θέλουμε να καταργήσουμε τα κράτη στο όνομα της δημοκρατίας, τότε πρέπει επίσης να εγκαταλείψουμε την άνεση και να υποστηρίξουμε τις συγκρούσεις. Εάν θέλουμε οι φονταμενταλιστικές κοσμοθεωρίες (της αριστεράς και της δεξιάς) να χάσουν την αίγλη τους, πρέπει να αγκαλιάσουμε την πολυπλοκότητα. Πρέπει να μάθουμε να αντιμετωπίζουμε ο ένας τον άλλον, να διαφωνούμε, να παλεύουμε και να συμφωνούμε τελικά. Μέχρι να μπορέσουμε να συνεργαστούμε, μέχρι να απελευθερωθούμε από τα κουκούλια μας, θα χρειαζόμαστε πάντα ένα κράτος για να μας προστατεύει.
markusspiskedqixqgjxzaunsplash.jpg

Προς υπεράσπιση των Διαφωνιών: Μια αναρχική προσέγγιση στο θέμα των συγκρούσεων

"Στους ανθρώπους αρέσουν οι απλές ιδέες, και με το δίκιο τους. Δυστυχώς όμως, η απλότητα που αναζητούν μπορεί να βρεθεί μόνο σε κάποια στοιχειώδη πράγματα ενώ ο κόσμος, η κοινωνία και ο άνθρωπος αποτελούνται από αδιάλυτα προβλήματα, αντίθετες αρχές και συγκρουόμενες δυνάμεις. Οργανισμός σημαίνει πολυπλοκότητα και πολλαπλότητα σημαίνει αντίφαση, αντίθεση, ανεξαρτησία" - Pierre-Joseph Proudhon, Θεωρία της Φορολογίας

Το βασικό ζήτημα του παραπάνω αποσπάσματος είναι αυτό που στοιχειώνει πολλούς που ονειρεύονται μια νέα παγκόσμια κοινωνική οργάνωση, είτε κομμουνιστική, φασιστική, προοδευτική ή συντηρητική. Είναι γεγονός πως η πολυπλοκότητα της ανθρώπινης ζωής, και επομένως της ανθρώπινης γνώμης, αναγκάζει ιδέες που βασίζονται στην απλότητα και τη συμμόρφωση σε αποτυχία. Οι προσπάθειες για Κομμουνισμό, με την συγκεντρωτική τους κολεκτιβοποίηση, δεν μπόρεσαν να διαχειριστούν την ιδέα της διαφωνίας - ενώ οι φασιστικές δυνάμεις, με τον αδιάκοπο εθνικισμό τους, ενήργησαν με βία απέναντι σε εκείνους που θεωρούνταν διαφορετικοί, είτε πολιτισμικά είτε φυλετικά. Αυτές οι δύο ιδεολογίες δεν είναι καθόλου αμοιβαία αποκλειστικές, αλλά μοιράζονται μια παρόμοια κατάσταση.

Το ζήτημα της ανθρώπινης πολυπλοκότητας υποτίθεται έχει λύσει η φιλελεύθερη δημοκρατία, η οποία επιδιώκει να δημιουργήσει ένα περιβάλλον όπου άνθρωποι διαφορετικών θρησκειών, πολιτισμών και φιλοσοφιών μπορούν να συνυπάρξουν σε μια σταθερή κοινωνία. Αντί να προσπαθήσει να αντιμετωπίσει αυτή την πολυπλοκότητα, η φιλελεύθερη δημοκρατία έγινε, όπως ο οικονομολόγος Francisco Mejie Uribe περιγράφει: "μια ιστορία σταδιακής ηθικής ιδιωτικοποίησης και μιας σταθερής υποχώρησης από την οποιαδήποτε ηθική σύγκρουση". Διαχειρίζοντας την οποιαδήποτε σύγκρουση μέσω του κράτους και της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας, οι πολίτες όλων των ειδών μπορούν να συμμετέχουν σε μεγάλο βαθμό χωρίς να χρειάζεται να αντιμετωπίσουν ζητήματα όπως η πολυπλοκότητα ή οι πιθανές συγκρούσεις, αναθέτοντας την ευθύνη για την αντιμετώπισή τους σε πολιτικούς ή διαφόρους κρατικούς γραφειοκράτες.

Αν και αυτή η ιδέα μπορεί να φαίνεται σαν κάτι θετικό, η διαχείριση των κοινωνικών συγκρούσεων με αυτόν τον τρόπο έχει δύο αρνητικά αποτελέσματα. Το πρώτο εξηγείται όμορφα από τον ίδιο τον Uribe, ο οποίος πιστεύει ότι στις τρέχουσες δημοκρατίες μας είμαστε:

"ανέτοιμοι να υπερασπιστούμε την ηθική μας διαίσθηση ακριβώς επειδή στις κοινωνίες που ζούμε, η ηθική σύγκρουση έχει ελαχιστοποιηθεί όσο το δυνατόν περισσότερο. Επομένως, δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι δεν ξέρουμε πραγματικά πώς να ανταποκριθούμε στην άνοδο του παγκόσμιου φονταμενταλισμού, και τον τρόπο του να ηθικοποιεί επιθετικά τη δημόσια σφαίρα".

Αποφεύγοντας τις ηθικές συγκρούσεις, οι φιλελεύθερες δημοκρατίες γίνονται εύκολη λεία σε ιδεολογίες που προσφέρουν με αυτοπεποιήθηση ολιστικές απαντήσεις στα κοινωνικά προβλήματα και ζητήματα όπου ο φιλελεύθερος ατομικιστικός κόσμος δεν μπορεί να το κάνει.

Το δεύτερο αρνητικό, αν και το παραβλέπει ο Uribe, είναι ότι ελαχιστοποιώντας δραστικά την πιθανότητα διαφωνίας μεταξύ μας, παρατάμε επίσης την ικανότητά μας να συμφωνούμε μεταξύ μας με εποικοδομητικούς και ενδυναμωτικούς τρόπους. Όσο περισσότερο συνεχίζεται αυτή η ελαχιστοποίηση, τόσο περισσότερο αποφεύγουμε την σύγκρουση και τόσο περισσότερο επιθυμούμε να μετριάσουμε αυτήν τη σύγκρουση μέσω εκπροσώπων, θεσμών ή ίσως ισχυρών ηγετών.

Σε προσωπικό επίπεδο, αυτό σημαίνει την παράδοση της εξουσίας του ατόμου στην επιβολή του νόμου ή στην τοπική αυτοδιοίκηση, λόγω του φόβου της σύγκρουσης με τους γείτονες. Σε εθνικό επίπεδο, αυτό σημαίνει την παράδοση της εξουσίας στο να διαφωνεί και, ως εκ τούτου, να συμφωνεί, σε πολιτικούς που θα κάνουν τις δυσάρεστες επιλογές για χάρη του. Θα υποστήριζα ότι ένας τέτοιος μετριασμός όχι μόνο διαβρώνει τη δημοκρατία, αλλά λειτουργεί σε αντίθεση με την πολυπλοκότητα της ανθρώπινης φύσης. Οι κυβερνήσεις είναι, όπως το θέτει ο αναρχικός Κόλιν Γουάρντ, «μια επιδερμική απλοποίηση της κοινωνικής οργάνωσης, η οποία, αντί να αξιοποιεί τις διαφορές μας, τις καταπνίγει για λόγους διατήρησης της «τάξης».

Υπάρχει μια είδους ειρωνεία στους ισχυρισμούς μου που σίγουρα δεν μπορεί να κρυφτεί. «Σίγουρα», κάποιος μπορεί να με πει, «όμως αφού διδασκόμαστε να υποστηρίζουμε ιδανικά όπως αυτά της ελευθερίας του λόγου και της πολιτικής ελευθερίας στις φιλελεύθερες δημοκρατίες μας, αυτό δεν θα μας οδηγεί να πιστέψουμε στην αξία της διαφωνίας και δεν το κάνουμε ήδη συμμετέχοντας μέσω της ψηφοφορίας;»

Είναι αλήθεια πως διδασκόμαστε τις αξίες της ελευθερίας του λόγου, της ελεύθερης βούλησης, της πολιτικής ελευθεριας κλπ, πόσο συχνά όμως τις εφαρμόζουμε τελικά με ένα πραγματικά διαδραστικό τρόπο στην κοινωνία; Έχουμε ελευθερία του λόγου, αλλά πόσο συχνά την εξασκούμε με τους συμπολίτες μας; Οι εκλογές γίνονται ανώνυμα, συνεπώς αν εξαιρέσουμε μια μικρή μερίδα κόσμου που βγαίνει στον δρόμο για να φέρει μια αλλαγή και να συγκρουστεί με άλλους, δεν υπάρχει κάποια πραγματική ενθάρρυνση για να το κάνει το μέσο άτομο. Επομένως, η απάντηση είναι πραγματικά ποτέ, καθώς θα μπορούσαμε εύκολα να συνεχίσουμε τη ζωή μας χωρίς να χρειαστεί ποτέ να πάρουμε μέρος σε μια απόφαση για το τι συμβαίνει γύρω μας.

Αυτό το γεγονός είναι πολύ επωφελές για τους εκπροσώπους μας οι οποίοι είναι, σύμφωνα με τον James Scott στο Two Cheers for Anarchism: "αντι-πολιτικές μηχανές που υποκαθιστούν την υγιή συζήτηση περι ποιότητας και αποπολιτικοποιούν την έννοια της λήψης αποφάσεων" σε μια προσπάθεια να διατηρηθούν οι όποιες συγκρούσεις σε διαχειρίσιμο επίπεδο. Βέβαια, είναι λογικό να αναρωτηθεί κανείς: "μα δεν είναι επιθυμητό να παραμείνει η σύγκρουση σε διαχειρίσιμο επίπεδο;" Η απάντηση εδώ είναι για άλλη μια φορά, όχι, καθώς μόνο μέσω της σύγκρουσης και της διαφωνίας θα μπορέσουμε να διατηρήσουμε τα δικαιώματά μας και να πετύχουμε κάποια ουσιαστική αλλαγή.

Για να είμαι ξεκάθαρος, δεν μιλάω για ένα πέρασμα στο χάος, όπου κάθε μικρή απόφαση θα αναλύεται με τις ώρες ή για κάθε διαφωνία συμπλοκές να ξεσπούν στους δρόμους, αλλά για μια πιο συμμετοχική οργάνωση της κοινωνίας όπου η διαφωνία πρόσωπο με πρόσωπο θα εκτιμάται λόγω της ιδιότητας της διατήρησης της ελευθερίας. Συμφωνώ συνεπώς με τον Habermas στο The Structural Transformation of the Public Sphere, πως η δημοκρατία χρησιμοποιείται καλύτερα σε μια δημόσια σφαίρα που είναι ανοιχτή, αναρχική και αντιφατική, όπου η αντιπαράθεση και μερικές φορές η αστάθεια της μας επιτρέπει να εξουδετερώνουμε στην πράξη φυσικές συντηρητικές συμπεριφορές όπως αυτές της γραφειοκρατίας και της ιεραρχίας. Η "πρόοδος" όπως περιγράφει ο συγγραφέας Benjamin Shepard, "χτίζεται μέσα από συγκρούσεις, καταπιέσεις και ανταγωνισμούς".

Ωστόσο, αν και ο Habermas μιλάει για μια αντιπροσωπευτική δημοκρατία προσκείμενη σε μια αναρχική δημόσια σφαίρα, θα προτιμούσα να δω μια δημοκρατία που θα συμπεριλαμβάνει μια αναρχική δημόσια σφαίρα. Και αυτό γιατί σε διαφορετική περίπτωση θα μεταβιβάζαμε συνέχεια την εξουσία για την διαχείριση της κοινωνίας από τον ένα στον άλλον. Δεδομένου πάντα ότι, χωρίς σύγκρουση και διαφωνία, δεν μπορεί να αποκτήσει η κοινωνική βάση την κοινωνική και πολιτική εξουσία. Αν θέλουμε να έχουμε οποιαδήποτε επιθυμητή «απλή ιδέα», όπως περιγράφει ο Proudhon, αυτή η απλή ιδέα θα έπρεπε, κάπως παράδοξα, να μην είναι τίποτα απλό. Πρέπει να εκτιμήσουμε και να ενσωματώσουμε την πολυπλοκότητα των δικών μας κοινωνικών σχέσεων.

Από το απόσπασμα του Ecology of Freedom του Μurray Bookchin:

«Η μήτρα από την οποία ο αντικειμενικός λόγος μπορεί ακόμη να αντλήσει την ηθική του για έναν ισορροπημένο και εναρμονισμένο κόσμο είναι η φύση που συλλαμβάνεται από μια ριζοσπαστική κοινωνική οικολογία - μια φύση που ερμηνεύεται μη ιεραρχικά, όσον αφορά την ενότητα στην πολυμορφία και τον αυθορμητισμό. Και λέω "η φύση" όχι μόνο ως ένας αστερισμός οικοσυστημάτων, αλλά και ως μια σημαντική ιστορία, μια αναπτυσσόμενη, δημιουργική και έκτακτη φύση που αποδίδει μια αυξανόμενη πολυπλοκότητα μορφών και αλληλεξαρτήσεων ».

Οι αντιπροσωπευτικές δημοκρατίες όπως τις γνωρίζουμε, δουλεύουν συνεχώς ενάντια στις ιδέες της διαφορετικότητας και του αυθορμητισμού. Ακόμα και όταν είναι πολυπολιτισμικές, αυτή η πολυπολιτισμικότητα μπαίνει κάτω από ένα έμβλημα, ένα έθνος, μέσα στο οποίο η σύγκρουση και επομένως η επαφή μεταξύ των διαφορετικών πολιτισμών ελαχιστοποιείται για λόγους άνεσης και ελέγχου. Το γεγονός πως κοινότητες που μοιράζονται τους ίδιους δημοκρατικούς θεσμούς μπορούν να μισούν ή να είναι δύσπιστες η μια προς την άλλη, δείχνει το πόσο απομονωμένη και άκαμπτη κοινωνική οργάνωση έχουμε δημιουργήσει. Το αναρχικό ιδανικό, όπως εξηγείται από τον Bookchin, είναι ότι ζούμε μια μη-απομονωμένη ζωή, μια συνεχώς συγκρουσιακή ζωή που έχει τη δυνατότητα της ειρηνικής συμβίωσης μέσω της αμοιβαίας συμφωνίας, σε αντίθεση με την ανασφαλή ειρήνη μέσω της απομόνωσης και αποξένωσης, όπως χρησιμοποιείται στις δημοκρατίες μας σήμερα.

Το να αποδεχτούμε τις κοινωνικές συγκρούσεις είναι απαραίτητο για το αναρχικό όραμα ή έστω, για το όραμα όσων φαντάζονται μια πιο δημοκρατική ζωή. Όπως ισχυρίζεται ο κοινωνιολόγος Richard Sennett στο "The Uses of Disorder", "αποκεντρωμένη" και ως εκ τούτου δημοκρατική εξουσία μπορεί να έρθει μόνο όταν το "άτομο αναγκαστεί να αντιμετωπίσει τους ανθρώπους γύρω του, σε ένα περιβάλλον διαφορετικότητας". Πρέπει να υπάρξει μια "άρνηση της διαχείρισης των συγκρούσεων", είτε όταν γίνονται μέσω της αστυνομίας, είτε ελέγχοντας την άβολη συζήτηση δύο πολιτικών. Αν δεν τα καταφέρουμε, θα παραμείνουμε για πάντα "τόσο αθώοι και ανειδίκευτοι στην έκφραση μας" που "θα μπορούμε μόνο να εκφράσουμε αυτές τις διαφωνίες μέσω της βίας".

Ουσιαστικά, επιτρέποντας στο κράτος να ρυθμίζει τις διαφορές μας, γινόμαστε λιγότερο ικανοί να αντιμετωπίσουμε το διαφορετικό, είτε από αυτό είναι μια άποψη, κάποια εθνικότητα ή θέμα πολιτισμού. Όσο αυξάνεται η μισαλλοδοξία μας, το ίδιο θα ισχύει και για την εξάρτησή μας από συστήματα εξουσίας που αναλαμβάνουν να μας τοποθετήσουν σε ήρεμα, άνετα "κουκούλια". Και αυτός είναι ο κανόνας σήμερα, με την προυπόθεση ότι το κράτος δεν "παρασύρεται", γιατί όταν συμβαίνει αυτό, βρισκόμαστε αντιμέτωποι με ότι μισούμε περισσότερο: την σύγκρουση. Είναι αυτές οι στιγμές αδυναμίας, όταν το μόνο που ζητάμε είναι η επιστροφή της "τάξης", που διατρέχουμε τον μεγαλύτερο κίνδυνο να πέσουμε θύματα των διαφορετικών συστημάτων εξουσίας και του ολοκληρωτισμού. Με τον ίδιο τρόπο που η οικονομική παρακμή της Δημοκρατίας της Βαϊμάρης οδήγησε στην άνοδο της ναζιστικής Γερμανίας, θα μπορούσε και η πτώση της φιλελεύθερης δημοκρατίας να οδηγήσει σε τυραννία.

Εάν θέλουμε να καταργήσουμε τα κράτη στο όνομα της δημοκρατίας, τότε πρέπει επίσης να εγκαταλείψουμε την άνεση και να υποστηρίξουμε τις συγκρούσεις. Εάν θέλουμε οι φονταμενταλιστικές κοσμοθεωρίες (της αριστεράς και της δεξιάς) να χάσουν την αίγλη τους, πρέπει να αγκαλιάσουμε την πολυπλοκότητα. Πρέπει να μάθουμε να αντιμετωπίζουμε ο ένας τον άλλον, να διαφωνούμε, να παλεύουμε και να συμφωνούμε τελικά. Μέχρι να μπορέσουμε να συνεργαστούμε, μέχρι να απελευθερωθούμε από τα κουκούλια μας, θα χρειαζόμαστε πάντα ένα κράτος για να μας προστατεύει.

*Μετάφραση από το ελευθεριακό blog: https://www.thecommoner.org.uk/in-defence-of-arguing-an-anarchist-theory-of-social-conflict/

Related Link: https://athens.indymedia.org/post/1605921/
This page can be viewed in
English Italiano Deutsch
© 2005-2024 Anarkismo.net. Unless otherwise stated by the author, all content is free for non-commercial reuse, reprint, and rebroadcast, on the net and elsewhere. Opinions are those of the contributors and are not necessarily endorsed by Anarkismo.net. [ Disclaimer | Privacy ]