This article looks at the phenomenon of the Great Resignation and what it means now and for the future.

It has struck workplaces around the world and caught many by surprise. The corporate media is calling it the Great Resignation. Unlike many trends in the workplace, this one is being driven by the working classes.

In the United States the annual rate of resignations has never exceeded 2.4% of the labour market. These resignations have tended to occur during periods of relatively low unemployment.

Not this time.

Unemployment has been at a record high in the United States and in Europe. This is thanks to businesses shutting down due to Covid lockdowns and border closures. Labour shortages have become serious, especially when face to face contact is essential. According to the September 16th, 2021, Harvard Business Review article “Who is driving the Great Resignation?” by Ian Cross, resignation rates are highest among mid-career employees. “Employees between 30 and 45 years old have had the greatest increase in resignation rates, with an average increase of more than 20% between 2020 and 2021. While turnover is typically highest among younger employees, our study found that over the last year, resignations actually decreased for workers in the 20 to 25 age range (likely due to a combination of their greater financial uncertainty and reduced demand for entry-level workers). Interestingly, resignation rates also fell for those in the 60 to 70 age group, while employees in the 25 to 30 and 45+ age groups experienced slightly higher resignation rates than in 2020 (but not as significant an increase as that of the 30-45 group).”

There are a few factors that help explain why the increase has been largely driven by these mid-level employees. First, it’s possible that the shift to remote work has led employers to feel that hiring people with little experience would be riskier than usual. This is because it won’t be possible to indoctrinate and control them as easily. This would create greater demand for mid-career employees. It’s also possible that many of these mid-level employees have delayed getting out due to the uncertainty caused by the pandemic. This could mean that the boost we’ve seen is the result of more than a year’s worth of pent-up resignations. Many may have reached a breaking point after months of high workloads, hiring freezes, and other pressures, causing them to rethink their work and life goals. Putting it simply, workers have had enough. The high Covid-19 mortality rate in the United States, has given millions a chance to pause and ask themselves if the lousy pay, almost slavery-like working conditions and the degree of control employers have over their lives, is worth it.

The above is reinforced by a recent article by Jessica Stillman on the Inc.Com website. She notes that about 11.5 million American workers quit their jobs between April and June 2021. It’s not just because of a greater desire to work from home. It’s also burnout and “lack of a sense of meaning and not receiving the emotional support you need to thrive are also strongly related to feeling stretched too far.” Stillman goes on to point out that workers not only want higher pay and more time off work but “they’re questioning the whole meaning of the daily grind. Why do we put so much of ourselves into our careers? And are we getting a fair deal from our employers in return for all this stress and heartache?”

In the 10/18/21, Washington Post article “The ‘Great Resignation’ goes global” it was stated that “Since the 1980s, Americans have quit less and many have clung to crappy jobs for fear that the safety net wouldn’t support them while they looked for a new one. But Americans seem to be done with sticking it out…” This is not just an American problem. In the same article Andrew Watt, Head of the European economics Unit at the German Trade Unions’ Hans Böckler Foundation, is quoted as stating “Wages will have to increase … to get people back into tough, low paid jobs. That’s no bad thing.” The same piece went on to point out that Asian and Latin American countries were experiencing their own version of the Great Resignation. Many who had left low paying jobs in factories are now refusing to go back. In their villages they can at least guarantee they’ll have a roof over their heads and food on their tables. Those who have returned to the factories have faced pay cuts in jobs already notorious before the Covid-19 pandemic for being very poorly paid and due to widespread abuses. They’re forced to borrow money and get heavily into debt to pay their bills.

The Great Resignation isn’t just happening overseas. It’s now closer to home, the question is…why?

Aotearoa has not faced the high mortality rates seen elsewhere. Apart from short lockdowns and the requirement to wear masks and scan (or sign in) this country has largely operated as if Covid-19 doesn’t exist. At least, that is how it might appear on the surface. In the 20/10/21, Stuff article “Great Resignation coming to NZ: More people ponder quitting their job” similar trends are clearly starting to emerge here. According to the AUT’s Wellbeing at Work 2021 survey 46.4% of those 1042 people surveyed stated they had “high turnover intentions”, which in normal language means they want to change jobs. It went on to state: “The survey found labourer and factory workers were the most likely to consider leaving at 64 per cent, then health and support services at 55 per cent, sales and customer service/retail next at 52 per cent followed by tourism, trades and information technology.” Statistics released recently by the Labour Department showed that 12,200 people quit their jobs in the June 2021 quarter because of job dissatisfaction. Its worth considering that this only covers people who are on record as such. There is surely a much larger group who feel that way but just never end up anywhere in the official stats.

The Great Resignation is only a recent phenomenon here so it would be good to find out more, but the sheer number of paywalls used by the media makes it hard to get a clear idea of what is driving the trend locally. However, there are a few hints as to what could be behind it.

According to the October 19th, 2021, newsroom website article “Why lockdown will accelerate NZ’s ‘big quit’” the lockdown in Auckland and greater uncertainty about the future that it has created has led to greater anxiety and other mental health and well-being issues. “Human Focus Consulting director Frances Bearne says while New Zealand may not have dealt with the long months in lockdown so far … Auckland’s August outbreak is giving workers in the city a taste of it. She says being in lockdown may have brought back feelings of uncertainty, anxiety, and the long working hours. “From a mental health perspective workers I coach are saying they’re really, really suffering. We’re back in a time where parents are having to home school while juggling their full-time jobs and work super long hours. Workers are feeling a lot of fatigue, getting more stressed, less productive and it becomes a cycle,” Bearne says.

“People have come off the back of 18 months of uncertainty, especially for Auckland, which is in its longest lockdown. So, people may be looking to make the moves they had delayed earlier when Covid was a new thing,” she says.”

In the retail sector anxiety has been compounded by the abuse and violence that retail and customer service workers are being subjected to. This has become especially pronounced since the wearing of masks has become mandatory in retail and hospitality outlets. The recent attack in which a Sri Lankan migrant with Islamic State sympathies went on a stabbing rampage in an Auckland Countdown supermarket was only one in a long string of attacks in supermarkets. One of the more notorious examples was the stabbing of four people at a Dunedin Countdown supermarket on May 10th this year. During the lockdowns workers in these fields were heralded as heroes and paid bonuses. Yet, when the lockdowns ended their bonuses were revoked. Their employers rewarded their hard work by either restructuring them out of a job (The Warehouse Group came under fire for this) or pocketing the wage subsidies for themselves while making hefty profits. With this sort of crap going on who could blame these workers from wanting to get out of retail and customer service?

As of late October 2021, it’s too early to tell what the full ramifications of the Great Resignation will be in Aotearoa.

Is the Great Resignation a backlash against Capitalism? Is it a growing sign of class consciousness among the working classes? Although an article in The Guardian dated September 20th, 2021, has a headline screaming “Eat the rich! Why millennials and generation Z have turned their backs on capitalism” and a by-line stating “Nearly eight out of 10 of young Britons blame capitalism for the housing crisis and two-thirds want to live under a socialist economic system” there’s no indication that similar sentiments are being expressed here.

At least, not now.

Anarchists and others have long challenged slaving away for years in low paid jobs so that business leaders, shareholders and other freeloaders can travel to exotic locations, send their children to private schools, and live a life we can’t have. Now workers are not just asking themselves why they are doing that, but they are deciding they’ve had enough and are walking off the job.

With the emergence of the Internet and smart phones workers are now expected to be available all the time. This has become worse with people being forced to work from home because of lockdowns. With no separation between work and home stress, anxiety and burnout are becoming major problems. Work-life balance means nothing if your home is your workplace as well.

Anarchists have often used the term “wage slavery” and it seems more appropriate than ever, but we have traditionally done a lousy job of explaining what it means. Now we don’t need to. Workers are discovering what it means to be exploited for their physical labour, their knowledge, and their data around the clock by employers and high-tech conglomerates. They now understand the term all too well, or the feeling of it at least. That’s a step in our direction but it still doesn’t mean folks out there are ready to go further yet.

Anarchists are few, but we can still play our part alongside fellow workers in resisting the bosses push to have us working for them in conditions they have set. At the very least we can try to convince others to stop going cap in hand like Oliver Twist and ask “Please, Sir, may I have some more?” We have the numbers to tell bosses to go to hell and throw them out, along with the shareholders and investors, and take over workplaces and run them ourselves. It’s not as if most businesses today need employers. Much of the time they haven’t got a clue what is going on in the office, on the factory floor or at the construction site. This is probably even more true, now we are in the decentralised work-at-home environment. How we might create an alternative to bosses is something we will have to discuss amongst ourselves. We don’t have all the answers, but starting these conversations is important.

Even in the free society of the future, sometimes someone will need to be put in charge of stuff but will undertake that role because of her skills, experience and knowledge and support of co-workers. Today too often, those in charge are in that position because of cronyism, nepotism, or the size of their wallets. Workers in a democratic economy would have the right to remove those in charge if they don’t perform. You wouldn’t see a small group of permanent dictators in positions of authority.

What of the politicians? We don’t need them. Even the remotest societies without written laws or politicians have been able to function perfectly well and not just on a small scale. The rules they have exist because of the collective experiences of the people and their understanding of the world around them. In Maori culture for example, there are practical reasons why some things are tapu (forbidden). It’s not because someone drew up a law and said that something was tapu. It’s because a certain place is sacred to them – or dangerous. It would be great if the working classes decided by consensus what rules governed our lives instead of having them imposed from above. We could decide for ourselves that workplaces as constructed today become tapu. They certainly are unhealthy, depressing, and dangerous.

To conclude, let’s be honest, the Great Resignation alone won’t cause the collapse or overthrow of the current set up. However, it has led workers to openly question what the fuck it’s all about. That’s a start. Hopefully it will lead in the longer term to an end to this economic system, by making capitalism itself tapu.

It should go without saying that Anarchist Communists defend the CFMEU against bosses and the State, even when its officials haven’t done the right thing. It’s up to the labour movement to clean its own house, so neither the CFMEU’s failure over COVID19 nor the personal misbehaviour of the Victorian Secretary justify State intervention against the union. Instead, the Melbourne Anarchist Communist Group calls on construction workers to learn the correct lessons from the COVID19 debacle, clean out the ranks of the officials and bring the union under the direct control of the members. The CFMEU is in danger. Only class struggle will save it.

CFMEU Victoria fails its Covid test

The anti-vaxxer attack on the offices of the CFMEU in Melbourne last month is a stark reminder that class collaboration doesn’t come free. What looked like an opportunity to protect union members’ interests through co-operation with the bosses and the State instead created even greater dangers than the hard road of class struggle would have done.

When the COVID19 pandemic hit last year, the Federal Government was compelled to introduce wage support payments, known as Jobkeeper, for workers whose workplaces were shut down by public health measures. Thanks to over a century of militant class struggle, wages in the construction industry are amongst the highest in Australia. Jobkeeper approximated to the minimum full-time wage. Shutting down construction would have thrown building workers into massive economic distress. That was a situation to be avoided.

There were two possible responses. One was for the CFMEU to fight the bosses on health and safety at every step and to insist workers mustn’t lose income from any health-related closures. The other was to collaborate with the bosses to keep the industry running, despite any risks to health that this might entail. The CFMEU leadership took the second option.

Collaboration to keep the industry running imposed its price. Members who raised health and safety concerns were silenced. This validated the emerging movement of COVID denial and posed health orders as contrary to the interests of building workers. Last year, COVID19 didn’t spread particularly well on building sites. The emergence of the Delta strain, though, changed all this. Outbreaks at building sites were mentioned in passing at the daily government press conferences. Health and safety suddenly became a serious problem for the CFMEU. It either had to come out fighting or, by continuing to run dead, capitulate to the Right wing forces of denial.

The CFMEU leadership’s out-of-character collaboration with the bosses has allowed anti-vaxxer and COVID denier forces free play amongst CFMEU members. When the State Government announced a vaccine mandate for construction workers, there was a backlash that the CFMEU officials weren’t equipped to deal with.

On 21 September, a demonstration grew outside the CFMEU office to demand action from the officials about the impending vaccine mandate. A large majority were CFMEU members, their work gear identifying them as coming from strong union sites. There were also ring-ins, attempting unsuccessfully to provide political leadership for the crowd. Much has been written of the way the crowd shouted down the CFMEU Secretary and proceeded to attack the building. This was bad enough, but worse was the fact that several known Fascist identities attempted to lead the demonstration. This is an ominous development. Fascists should be drummed out of the union movement – physically – whenever they dare to show their face.

The demonstration next day was much bigger, but the composition of the crowd was very different. A whole pile of bosses, scabs and workers from other industries jumped on the bandwagon, while every Right wing nut job in Melbourne put on a brand new hi-vis vest and pretended to be a building worker. Any actual CFMEU members present (there were probably a few) were dissolved in a general Right wing rabble.

Because of the September events, the CFMEU Vic Branch has a significant number of members alienated in a Right wing direction, not because of the union being too militant in defending workers’ rights, but because it wasn’t militant enough.

It should go without saying that Anarchist Communists defend the CFMEU against bosses and the State, even when its officials haven’t done the right thing. It’s up to the labour movement to clean its own house, so neither the CFMEU’s failure over COVID19 nor the personal misbehaviour of the Victorian Secretary justify State intervention against the union. Instead, the Melbourne Anarchist Communist Group calls on construction workers to learn the correct lessons from the COVID19 debacle, clean out the ranks of the officials and bring the union under the direct control of the members. The CFMEU is in danger. Only class struggle will save it.

NO SAFETY, NO WORK
TOUCH ONE TOUCH ALL

*This article is from the recent issue of MACG's newsletter The Anvil" which can be downloaded hereQ https://melbacg.files.wordpress.com/2021/10/anvil-vol-10-no-5-web.pdf

Τα όποια συμπεράσματα δεν είναι σίγουρα ελπιδοφόρα. Τα αφεντικά, από το μεγαθήριο της teleperformance και το «κάστρο» της e value μέχρι την ανερχόμενη webhelp και το τσίρκο της Online sales προσπαθούν να προσαρμοστούν στην επιταχυνόμενη αλλαγή μεταθέτοντας την χασούρα σε εμάς. Ως εργαζόμενες/οι στα τηλεφωνικά δεν μας είναι καινούργιοι οι κανόνες τους είτε η παρτίδα παίζετε στο γραφείο τους είτε στο σπίτι. Αυτό που σίγουρα ξέρουμε και μας κρατάει είναι ότι είμαστε πάρα πολλοί για να μας αγνοήσουν και πάρα πολύ θυμωμένοι για να το βουλώσουμε. Και όταν αποφασίζουμε να οργανωθούμε και να διεκδικήσουμε μας φοβούνται. Σε αυτό το τελευταίο τουλάχιστον συμφωνούμε μαζί τους.

«Δουλεύεις απ’ το σπίτι ε; Καλά είσαι εσύ!»

Τον τελευταίο χρόνο, όσες/όσοι εργαζόμαστε σε τηλεφωνικά κέντρα, έχουμε ακούσει πολλές φορές αυτή τη φράση. Τις περισσότερες φορές από άτομα τα οποία δεν έχουν σχέση με τον κλάδο και υποθέτουν ότι η μεταφορά της βάρδιας από το πολύβουο τηλεφωνικό στην ασφάλεια του σαλονιού μας αποτελεί αυτόματα βελτίωση. Και ενώ σίγουρα δεν μας έχει λείψει ο ασταμάτητος θόρυβος και η γκρίνια των υπευθύνων, έχουμε ξεκινήσει να αμφιβάλλουμε καιρό ότι η νέα αυτή κατάσταση αποτελεί μέτρο αναβάθμισης για την εργασία μας, το επίπεδο ζωής ή ακόμα και την ασφάλεια της υγείας μας.

Έχουν ήδη γίνει απόπειρες, από διαφορετικές κατευθύνσεις να συζητηθεί το ζήτημα. Το συγκεκριμένο κείμενο αποτελεί μια τέτοια προσπάθεια όχι μιας υψηλής ανάλυσης της κατάστασης, αλλά, σε πρώτο επίπεδο, μιας καταγραφής των σκέψεων και των προβληματισμών που προέκυψαν την χρονιά που μας πέρασε. Αν κάποια/ος πει ότι μια τέτοια αφήγηση άργησε θα έχει δίκιο. Ένας από τους λόγους που συνέβη αυτό είναι η δυσκολία στους τόπους και χρόνους συνάντησης των εργαζομένων στην παρούσα συνθήκη.

Και θα ξεκινήσουμε με αυτό.

Η μεταφορά του γραφείου στο σπίτι, μας στέρησε και μας στερεί την κυριότερη πηγή γνώσης, δύναμης και τσαμπουκά που διαθέτουμε: τις συναδέφλισσες και τους συναδέλφους μας. Το να γνωρίζεις δίπλα σε ποια δουλεύεις, να ξέρεις ότι έχετε τα ίδια προβλήματα, ότι θα είστε o ένας δίπλα στην άλλη αν συμβεί κάτι. Ότι θα βρίσετε μαζί τον υπεύθυνο που φωνάζει για τον στόχο στο διάλειμμα, ότι θα συνεννοηθείτε να αλλάξετε τις βάρδιες για να καλύψετε ο ένας τον άλλον.

Ότι αν κάποια/ος απειληθεί ή απολυθεί δεν θα σταθεί μόνος του. Η «απαραίτητη» τηλε-εργασία προσπαθεί με μανία να μας στερήσει την ευκαιρία σε οποιαδήποτε προσπάθεια οργάνωσης, αλληλεγγύης ακόμα και πληροφόρησης. Και με την ταχύτητα που έρχονται και φεύγουν άτομα στον κλάδο μας, μετά από ένα χρόνο, δεν γνωρίζουμε καν μερικές φορές τα άτομα με τα οποία δουλεύουμε στην ίδια βάρδια. Και όποιος πιστεύει ότι ένα chat υποκαθιστά την συναδελφική σχέση, μάλλον δεν την έχει βιώσει ποτέ του. Επίσης ας μη γελιόμαστε, η «ανειδίκευτη» και «αναλώσιμη» εργασία κρύβει πολλές γνώσεις και τεχνάσματα, τα οποία δεν μάθαμε από τα άχρηστα training sessions αλλά από συναδέλφους παλαιότερους στο πόστο. Κανείς δεν έμαθε να διαχειρίζεται άλυτα προβλήματα, τοξικούς πελάτες και απαιτητικούς supervisors από το zoom.

Τα chat, τα email και οι κλήσεις από την άλλη βολεύουν μια χαρά τους επιτηρητές μας. Ειδικά τώρα που, όπως προαναφέρθηκε, δεν θα το μάθει κανείς, η πίεση, οι απειλές «πως είναι δύσκολα με την πανδημία» και οι γκρίνιες πολλαπλασιάζονται. Η καραντίνα είναι περίοδος χαλάρωσης μόνο για τους μικροαστούς και την κίνηση στην Κηφισίας. Tα project και η παραγωγή τρέχουν κανονικότατα, και εμείς πιο γρήγορα από ποτέ, ακόμα και κλεισμένες/οι σε ένα δωμάτιο. Και οι πάντα παράλογες απαιτήσεις αυξάνονται και αυτές. Οι υπερωρίες και οι «έξτρα δουλειές» φαντάζουν εύκολες αφού εργάζεσαι στο χολ. Και αν κολλήσει το ίντερνετ ή πέσει το ρεύμα, αν έμεινε δουλειά στον υπολογιστή «θα αναπληρωθεί μετά». Και αν πάθει κάτι το pc θα το φτιάξεις στον ελεύθερο σου χρόνο.

Kαι σαν να μην έφταναν αυτές οι «έξτρα δουλειές», οι γυναίκες τηλεφωνήτριες που δικαιούνταν άδεια ειδικού σκοπού για την φροντίδα των παιδιών με τα σχολεία κλειστά, τώρα πρέπει να κάνουν δύο επαγγέλματα ταυτόχρονα. Καμία έκπληξη. Η μη αναγνώριση και αμοιβή της γυναικείας εργασίας είναι διαχρονικό συστατικό της πατριαρχικής σκατίλας που ζούμε γύρω μας. Το να φροντίζεις ενώ εξυπηρετείς πελάτες, παιδιά, νοικοκυριό και ηλικιωμένους είναι μάλλον εφικτό για τα αφεντικά μας. Κάτι τέτοια βέβαια περνάνε στα ψιλά μπροστά στον κίνδυνο να «καταρρεύσει η οικονομία» , όπως στα ψιλά πέρασε και η αύξηση της γυναικείας κακοποίησης στην διάρκεια της καραντίνας. Όχι για εμάς. Οφείλουμε να σταθούμε δίπλα στις συναδέλφισσες μας ακόμα και αν τα βιώματα μας απέχουν δυο κόσμους.

Μετά είναι το ζήτημα του χώρου μας. Σαν να μην έφτανε που πληρώναμε για παλάτια τα υπό κατάρρευση διαμερίσματα του κέντρου, ξαφνικά έπρεπε να εφεύρουμε έναν «διακριτικό, απομονωμένο χώρο» στον οποίον θα εργαζόμαστε. Και επειδή τα αφεντικά δεν μας έχουν καμία εμπιστοσύνη αποφάσισαν ότι έχουν το δικαίωμα να παρακολουθούν με κάμερα τον χώρο και να τον επισκέπτονται κατόπιν προειδοποίησης. Δεν πρόκειται για κάποια δυστοπική σειρά στο νέτφλιξ. Πρόκειται για τις συμβάσεις που ορισμένες/οι από εμάς βρήκαμε στα email μας και εκβιαστήκαμε να υπογράψουμε. Και που ακόμα και σήμερα, με το νομικό πλαίσιο της τηλε-εργασίας να αλλάζει συνεχώς, στα πλαίσια της έκτακτης ανάγκης, χρειάζονται τέσσερεις εργατολόγοι για να καταλάβουμε αν είναι ή όχι παράνομες.

Αλλά είναι πλέον χώρος μας; Σίγουρα πληρώνουμε ακόμα για αυτόν αφού τα «αφεντικούλια» μας μετακύλησαν σε μια μέρα το κόστος εργασίας στις πλάτες μας. Το ρεύμα ,το ίντερνετ, η θέρμανση, το νερό, το κόστος συντήρησης, η καθαριότητα είναι ΧΡΉΜΑΤΑ τα οποία ξόδευαν αυτοί και τώρα ξοδεύουμε εμείς. Η αποζημίωση για όλα αυτά εάν είσαι στον βασικό είναι κάτι κοντά στα τριάντα ευρώ, αν είσαι πάνω από τον βασικό δεν δίνεται, γιατί μάλλον στην Ελλάδα του 2021 αν παίρνεις οκτακόσια ευρώ είσαι κάτι σαν πλούσιος.

Και ακόμα: θέλουμε αλήθεια το σαλόνι ή το δωμάτιο, ο χώρος που ξεκουραζόμαστε τρώμε και αράζουμε να είναι ο ίδιος που κάθε μέρα μας βρίζουν ενώ καταπίνουμε τις κατάρες και τα νεύρα μας; Θέλουμε να τσιτώνουμε και να τρέχουμε να εξυπηρετήσουμε χιλιάδες κλήσεις στο δωμάτιο που φτιάξαμε για να χαλαρώνουμε; Όχι. Και η ψυχική μας ηρεμία και υγεία δεν είναι υποδεέστερη των άλλων αναγκών. Είναι ισάξια και οφείλουμε να την υπερασπιστούμε. Το ότι είμαστε άνθρωποι είναι κομμάτι της εξυπηρέτησης που πληρωνόμαστε να προσφέρουμε. Αλλιώς θα πλήρωναν ρομπότ.

Και όχι ιδιαίτερα καλά αν κρίνουμε από εμάς. Όσο απομονωμένες/οι και να είμαστε φτάνουν στα αυτιά μας νέα για περικοπές σε « μπόνους γλώσσας», αμοιβές « ασύμφορες με τα δεδομένα της εποχής» και την γενική διάθεση να πετάξουν στην πλάτη μας την δικιά τους δυσκολία να προσαρμοστούν στις αλλαγές. Χτυπώντας πάντα στον μισθό. Και αυξάνοντας τους δικούς μας λόγους να στεκόμαστε κοντά και οργανωμένες/οι.

Οι περισσότερες διαφωνίες που συναντάμε όταν κάνουμε τέτοιες κουβέντες έχουν να κάνουν με την θεωρία ότι η συγκεκριμένη συνθήκη αφορά το καλό της υγείας μας. Δεν θα κατηγορήσουμε κάποιον που ανησυχεί για την υγεία του άλλα είμαστε σίγουρες/ οι ποιοι την έχουν εντελώς χεσμένη. Αυτοί που χρόνια τώρα μας ζητάνε να δουλεύουμε αδιάθετες και άρρωστοι, που μας έχουν πιέσει μέσα στα χρόνια να έρθουμε «αύριο αν είμαστε καλύτερα» με δέκατα και πυρετό. Αυτοί που αποκρύπτουν εργατικά ατυχήματα σαράντα μέτρα από την πόρτα του τηλεφωνικού. Που απαλλάχθηκαν από την ευθύνη ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης στον χώρο εργασίας και πλέον μπορούν να μας πουν να δουλέψουμε και άρρωστοι αφού είμαστε σπίτι. Αυτοί που μας είπαν στην μάπα πέρυσι ότι ανησυχούν αν κολλήσουμε τίποτα μην μείνουν πίσω τα project.

Ναι άλλα όσοι μένουν μακρυά; Όσες τις βολεύει; Στο κάτω κάτω λουφάρουμε πιο εύκολα, τρώμε σπίτι φτηνότερα και δεν χαλάμε για εισιτήρια ή βενζίνη. Όταν αλλάζει το πλαίσιο και ο χώρος της παραγωγής βρίσκονται πάντα νέοι χώροι για σαμποτάζ, λούφα και τεχνάσματα να την παλεύουμε την ίδια στιγμή που άλλα παύουν να ισχύουν. Πλέον είναι σχεδόν ανέφικτο να πάρεις αναρρωτική ή να βρεις μια καλή δικαιολογία για να αργήσεις ενώ μπορείς να απασχολείσαι στο λάπτοπ όσο δουλεύεις η απλά να τραβήξεις το καλώδιο και να κερδίσεις μερικά λεπτά κάνοντας το να φανεί σαν ατύχημα.

Τα υπέρ που ανακαλύπτουμε δουλεύοντας σπίτι δεν είναι τα υπέρ της τηλε-εργασίας αλλά η δική μας προσαρμοστικότητα και εφευρετικότητα να ανταγωνιστούμε τα αφεντικά και να καταφέρουμε να την παλέψουμε.

Τα όποια συμπεράσματα δεν είναι σίγουρα ελπιδοφόρα. Τα αφεντικά, από το μεγαθήριο της teleperformance και το «κάστρο» της e value μέχρι την ανερχόμενη webhelp και το τσίρκο της Online sales προσπαθούν να προσαρμοστούν στην επιταχυνόμενη αλλαγή μεταθέτοντας την χασούρα σε εμάς. Ως εργαζόμενες/οι στα τηλεφωνικά δεν μας είναι καινούργιοι οι κανόνες τους είτε η παρτίδα παίζετε στο γραφείο τους είτε στο σπίτι. Αυτό που σίγουρα ξέρουμε και μας κρατάει είναι ότι είμαστε πάρα πολλοί για να μας αγνοήσουν και πάρα πολύ θυμωμένοι για να το βουλώσουμε. Και όταν αποφασίζουμε να οργανωθούμε και να διεκδικήσουμε μας φοβούνται. Σε αυτό το τελευταίο τουλάχιστον συμφωνούμε μαζί τους.

*Πηγή: https://proledialers.espivblogs.net/2021/05/30/doyleyeis-ap-to-spiti-e-kala-eisai-esy/

Όσο το μονοπώλιο εταιριών σαν την Amazon επεκτείνεται, θα πρέπει να παραμείνουμε σε εγρήγορση, να συντηρήσουμε και να αναπτύξουμε τις δομές που ήδη έχουμε, και να προετοιμαστούμε για την οργάνωση συλλογικών δράσεων σε ακόμα πιο δυσμενή καθεστώτα εργασιακής και κοινωνικής απορρύθμισης. Θα πρέπει να γνωρίζουμε πως δεν παλεύουμε μόνο κατά της αυξανόμενης φτωχοποίησης και αποδυνάμωσης των μαζών, αλλά κατά της σταδιακής και καθολικής καταστροφής όλων των δυνατοτήτων μας ακόμα και να φανταστούμε εναλλακτικές. Αυτό το μέλλον πλησιάζει αισθητά, και συνεπώς η πολύπλευρη πάλη και συνεχόμενη παρουσία μας στο εργασιακό και κοινωνικό τοπίο καθίσταται αναπόδραστη υποχρέωση.

Τελετουργικά Υποταγής: Η δημιουργία νεοφιλελεύθερων εργατικών υποκειμένων στην Amazon

Πάνος Θεοδωρόπουλος*

Η ώρα είναι περίπου 15.00 σε μία άπλετα φωτισμένη αποθήκη της Amazon στην Γλασκόβη. Εκεί που περπατάμε στους διαδρόμους πραγματοποιώντας τις υποχρεώσεις μας, οι managers ξαφνικά μας καλούν στην καντίνα, οπού συναντάμε μια γιορτινή ατμόσφαιρα με μπέργκερς, πατάτες τηγανητές, και αναψυκτικά. Παρά του ότι αναμέναμε αυτή την μηνιαία συνέλευση όπου οι ανώτεροι μας ενθουσιωδώς μας ενημερώνουν για τις επιτυχίες μας και μας προειδοποιούν φιλικά για τα σφάλματα μας, αυτή η κατάσταση φαντάζει πολύ καλύτερη.

Μας καλούν να χαλαρώσουμε και να ρυθμίσουμε την συσκευή χειρός μας, η οποία εποπτεύει την πλειοψηφία των κινήσεων μας, στο “admin” (ενημερώνοντας έτσι τον αλγόριθμο που μας επιτηρεί πως η έλλειψη τροφοδότησης δεδομένων οφείλεται σε απόφαση των ανωτέρων μας και όχι σε τεμπελιά δική μας). Την ευθύνη της στατικότητας μας τώρα επωμίζονται οι managers. Όσο τρώμε, ο βασικός επιτηρητής μας ενημερώνει πως ένας συνάδελφος μας έχει καταστεί «Συνεργάτης του Μήνα», βραβείο που συνοδεύεται από σεβασμό και μία προπληρωμένη κάρτα 50 λιρών της Amazon. Οι τοίχοι της καντίνας είναι γεμάτοι με φωτογραφίες των προηγούμενων βραβευμένων, μια καθημερινή υπενθύμιση της επιτυχίας τους για τους υπόλοιπους.

Αυτός ο «συνεργάτης»—όχι «εργαζόμενος», ούτε «συνάδελφος»—έχει αποδείξει πως αξίζει να μονιμοποιηθεί η σύμβαση του. Από τις αρχές του επόμενου μήνα, θα του απονεμηθεί το πολυπόθητο “blue badge” («μπλε σήμα/κάρτα/κονκάρδα»). Μας λένε πως το ακόρεστο εργατικό ήθος του, η φιλικότητα του, η ευελιξία του και η θέληση του να βοηθήσει τους υπόλοιπους εργαζόμενους αποτελούν τους λόγους της επιλογής του. Επιπροσθέτως, μας ενημερώνουν πως απέδειξε το πάθος του για την «ικανοποίηση των πελατών» (customer obsession) μέσω της επιμονής του να κοιτάζει τις ημερομηνίες λήξης των άπειρων προϊόντων της αποθήκης πριν τα πακετάρει.

Χειροκροτούμε χαρούμενα την επιτυχία του και οι ανώτεροι μας μας υπενθυμίζουν πως όλοι θα μπορούσαν να ανελιχθούν στην θέση του. Δεσμεύονται να μας βοηθήσουν με οτιδήποτε χρειαστούμε για να κατακτήσουμε το αληθινό έπακρο των δυνατοτήτων μας, μιας και είμαστε μια ομάδα ταλαντούχων, παθιασμένων ατομικότητων. Αναζωογονημένοι και γεμάτοι έμπνευση, βγαίνουμε να συνεχίσουμε την δουλειά μας.

COVID-19 και μια ρωγμή στην κανονικότητα.

Η περιγραφή που μόλις παρουσίασα δύσκολα ταιριάζει με τις κυρίαρχες αφηγήσεις για τις εργασιακές συνθήκες των αποθηκών της Amazon που προκύπτουν από κινηματικούς χώρους και προοδευτικά μίντια. Οποιοδήποτε είναι έστω και ελάχιστα ενημερωμένο και ενδιαφέρεται για τους χώρους της εργασίας και της αντίστασης έχει διαβάσει τις ζοφερές αναφορές για τους εξαντλημένους υπαλλήλους—αδύναμα γρανάζια στην αχαλίνωτη εκστρατεία της τεράστιας πολυεθνικής για το κέρδος—που καταρρέουν από το στρες, που αναγκάζονται να ουρήσουν σε μπουκάλια εξ αιτίας της πίεσης του να πετύχουν απρόσιτους στόχους.

Οι επιχειρήσεις της Amazon κατά των συνδικάτων, που επανήλθαν στο προσκήνιο στην πρόσφατη ήττα στο Bessemer της Alabama, αποδεικνύουν πως δεν ενδιαφέρεται καθόλου, ούτε καν σε βαθμό υποκριτικό, για την υγεία και την αξιοπρέπεια των εργαζομένων της. Η συνεργασία της με τους Pinkertons, διαβόητοι για τις δολοφονίες απεργών στα τέλη των 1800, και η εμμονική της απόπειρα να μονοπωλήσει κάθε σχισμή της οικονομίας στην οποία μπορεί να διεισδύσει, ολοκληρώνουν την εικόνα της Amazon ως την πιο ανεπτυγμένη μορφή της μετα-μοντέρνας δυστοπικής υπερδύναμης.

Αυτά τα θέματα έχουν καλυφθεί ευρέως, και πυροδοτούν διαρκώς νέες καμπάνιες και οργανωτικές διαδικασίες. Αλλά η εργασία στην Amazon αποκαλύπτει μια πιο σύνθετη πραγματικότητα, η οποία αναδεικνύει τις υποβόσκουσες ελπίδες της επιχείρησης και το πως στοχεύει να σμιλεύσει τα μυαλά της επόμενης γενιάς εργατών. Κομβικό σημείο αυτής της ανάλυσης αποτελεί το ότι η απογυμνωμένη επιθετικότητα, καταστολή, και πειθαρχία είναι μονάχα οι τελευταίες λύσεις μιας πολύ σκοτεινότερης διαδικασίας, η οποία κατέστη σαφέστερη λόγω των πρόσθετων μέτρων για την πανδημία που εφαρμόστηκαν στην αποθήκη όπου δούλευα.

Το να είσαι συλλέκτης (picker) στην Amazon είναι μια φαινομενικά απλή αρμοδιότητα. Μαζεύεις τα προϊόντα από τα ράφια, τα τακτοποιείς στην αντίστοιχη χάρτινη σακούλα για να σταλούν στους πελάτες, και σε δεύτερο χρόνο ξαναγεμίζεις τα ράφια. Σε κάθε στάδιο, μια συσκευή χειρός που θυμίζει δυστοπικό smartphone σου λέει οτιδήποτε χρειάζεται να κάνεις: που θα βρεις το τάδε προϊόν, τι προϊόν είναι, αν χρήζει πρόσθετης συσκευασίας, και σε ποια χαρτοσακούλα θα πρέπει να το εναποθέσεις. Σε γενικές γραμμές, η παραγωγική διαδικασία έχει αυτοματοποιηθεί σε τέτοιο βαθμό που μέσα σε λίγες βδομάδες όλο το εργατικό δυναμικό γνωρίζει τη δουλειά σχεδόν άπταιστα, και ο γίγαντας της Amazon εξακολουθεί να φέρνει ομαλά εις πέρας τους στόχους του παραγωγικότητας.

Η αποθήκη στην οποία δούλευα εγώ είναι η μικρότερη της Amazon στο Ηνωμένο Βασίλειο. Όταν ξέσπασε η πανδημία, η ανάγκη τήρησης των αποστάσεων στους απίστευτα στενούς διαδρόμους σήμαινε πως οι διαβόητοι στόχοι της Amazon (pick–rates) χρειάστηκε προσωρινά να εγκαταλειφθούν. Όσο οι παραγγελίες άκμαζαν και η Amazon ξεδίπλωνε ολόκληρο το οπλοστάσιο της καταπίεσης της σε άλλες αποθήκες, εμάς αντιθέτως μας είπαν να χαλαρώσουμε, να περπατάμε αργά και να συγκεντρωθούμε στην τήρηση των αποστάσεων (οι οποίες επιτηρούνταν από τα κεντρικά μέσω του τεράστιου δικτύου από κάμερες που κάλυπτε όλη την αποθήκη). Παρά το γεγονός πως οι ανώτεροι μας εξακολουθούσαν να έχουν πρόσβαση στα στατιστικά των επιδόσεων μας, είχαμε μια περίοδο ηρεμίας η οποία ήταν τεράστια αντίθεση σε σχέση με την συνολική πραγματικότητα της Amazon.

Αρχίσαμε να αστειευόμαστε με τους managers και να έχουμε χρόνο για σύντομες συζητήσεις μεταξύ μας εν ώρα εργασίας. Αυτή την άνεση την απολαμβάναμε για τον συγκριτικά προνομιούχο μισθό των 9.5 λιρών την ώρα (περίπου 1 λίρα άνω του βασικού στη Βρετανία). Η άρση της αχαλίνωτης προσήλωσης στους στόχους, και του συνακόλουθου άγχους, επέτρεψε την ανάδυση μιας καθαρότερης εικόνας των εργατικών υποκειμενικοτήτων που η Amazon επιχειρεί να δημιουργήσει.

Σμιλεύοντας το Νέο Καπιταλιστικό Υποκείμενο

Οι τεχνικές διαχείρισης της εργασίας έχουν υποστεί σημαντικές αλλαγές στην ιστορία του καπιταλισμού στη Δύση. Αντί για την βαριά, βιομηχανική πραγματικότητα της μόνιμης εργασίας σε έναν κλάδο από την εφηβεία ως την σύνταξη, οι περισσότεροι εργαζόμενοι τώρα αντιμετωπίζουν την αστάθεια και την ανασφάλεια της επισφαλούς εργασίας (precarity). Αυτό το εργασιακό καθεστώς στην Βρετανία χαρακτηρίζεται από μια μεγάλη αύξηση των γραφείων ευρέσεως εργασίας, έλλειψη εργασιακών δικαιωμάτων, και την σχεδόν καθολική απουσία των σωματείων από τις ζωές της εργατικής τάξης.

Αυτές οι δομικές αλλαγές συμπληρώνονται από μια παθιασμένη, ιδεολογικού χαρακτήρα έμφαση στην προσωπικότητα των εργαζομένων ως ιδιώτες, με τις κυβερνήσεις, τα εκπαιδευτικά συστήματα και την συνολικότερη παραγωγή κουλτούρας να προάγουν τις αξίες του ατομικισμού, της επιχειρηματικότητας και του ανταγωνισμού σε έναν αγώνα προς το μηδέν όπου τα πιο ευέλικτα, σωματικά δυνατά και υπάκουα άτομα επιβιώνουν για να δουλέψουν μία μέρα ακόμη. Η Amazon αντιπροσωπεύει το απόγειο αυτού του συστήματος.

Η μικρή γιορτή που περιέγραψα πιο πάνω αποκαλύπτει κάποιες σημαντικές πτυχές της αληθινής δυστοπίας που κρύβεται πίσω από το πατενταρισμένο χαμόγελο της Amazon. Αυτές οι παραστάσεις, οι κοινές εκδηλώσεις πίστης στο εργασιακό καθεστώς, έχουν σκοπό την ενίσχυση και αναπαραγωγή των ήδη υπάρχων ιδεών της Amazon για τον εαυτό της, την αποστολή της και την ταυτότητα της. Υπό αυτό το πρίσμα, επιτελούν μια σχεδόν τελετουργική λειτουργία. Οι τοίχοι είναι γεμάτοι με ενδυναμωτικά σλογκαν και φωτογραφίες προηγουμένων «Συνεργατών του Μήνα». Τα δωράκια που δίνονται στους εργαζόμενους υπό την μορφή δωρεάν φαγητού η μικρών αντικειμένων (για παράδειγμα, γίνονται τακτικές κληρώσεις όπου μπορεί να κερδίσεις μία μάσκα ομορφιάς, ένα μικρό κακτάκι, ένα βιβλίο, κλπ.) έχουν στόχο την επίδειξη της «εκτίμησης» των αφεντικών μας για την σκληρή μας εργασία.

Όταν μερικοί εργαζόμενοι ανυψώνονται πάνω από τους υπόλοιπους εξ αιτίας της αποδοτικότητας τους, της σκληρής εργασίας και της «αδιάσπαστης προσήλωσης στην ικανοποίηση των πελατών» (“unwavering commitment to customer satisfaction”, ένα από τα βασικά θεμέλια των αξιών που προσπαθεί η Amazon να εμφυσήσει στους νέους εργάτες από την πρώτη μέρα), δεν είναι τίποτα παραπάνω από μια περίσταση όπου ο εργοδότης αναγνωρίζει την συμβολή του εργάτη στην κερδοφορία του. Αλλά στην Amazon, αυτό παρουσιάζεται καθαρά ως μια αναγνώριση των ξεχωριστών, εγγενών ατομικών χαρακτηριστικών του εργάτη.

Όσο συμμετέχουμε στους πανηγυρισμούς για την «επιτυχία» αυτών των εργαζομένων, ενισχύουμε συλλογικά τις υποβόσκουσες υποθέσεις αυτής της γιορτής και τις ίδιες μας τις ελπίδες πως κάποια μέρα θα μπορούσαμε εμείς να βρεθούμε στη θέση τους.

Και είναι ανάγκη να βρεθούμε στη θέση τους. Γιατί ως νέος εργαζόμενος στην Amazon της Βρετανίας έχεις σχεδόν μηδαμινά εργασιακά δικαιώματα και ασφάλεια. Η Amazon προσλαμβάνει pickers and packers αποκλειστικά μέσω γραφείων ευρέσεως εργασίας. Αυτό αποδεσμεύει την εταιρία από οποιαδήποτε υποχρέωση απέναντι στους εργαζόμενους της, διατηρώντας παράλληλα το δικαίωμα της να τους απολύει όποτε θέλει. Πέραν του να επιτρέπει στην Amazon να διαχειρίζεται το σύνολο της παραγωγικής διαδικασίας χωρίς την ενόχληση των εργασιακών δικαιωμάτων, αυτό το καθεστώς επισφάλειας είναι ένα αποτελεσματικό εργαλείο ταξινόμησης των εργαζομένων και διατήρησης των λίγων που θα τους προσφερθεί το blue badge, ή αλλιώς μια μόνιμη σύμβαση με την Amazon.

Αυτές οι συμβάσεις συνάπτονται με την Amazon αντί ενός γραφείου ευρέσεως εργασίας και περιλαμβάνουν κάποια εργατικά κεκτημένα όπως το δικαίωμα στην αναρρωτική άδεια ή της προνομιούχας πρόσβασης σε υπερωρίες. Αυτό έρχεται σε ισχυρή αντίθεση με την εμπειρία των προσωρινών υπαλλήλων, οι οποίοι, για παράδειγμα απολύονται αν χάσουν πάνω από λίγες μέρες εργασίας μέσα σε μια εξάμηνη περίοδο και που ανταγωνίζονται μεταξύ τους για τις λιγοστές διαθέσιμες ώρες που προσφέρονται. Οι συμβάσεις με την Amazon επίσης περιλαμβάνουν διάφορα προνόμια και δυνατότητες ανέλιξης στην εταιρική ιεραρχία. Το πιο σημαντικό «προνόμιο», βέβαια, είναι πως η blue badge προσφέρει προστασία από την στιγμιαία απόλυση- μόλις «τα καταφέρεις», η Amazon δε μπορεί να σε απολύσει από την μια μέρα στην άλλη. Αυτό το καθεστώς είναι η μοναδική μας ελπίδα για την επίτευξη μιας σχετικής ασφάλειας και όλοι πασχίζουμε να το φτάσουμε.

Αυτό το τοπίο ενισχύεται ακόμα περισσότερο μέσω της προσήλωσης της Amazon σε μερικές «θετικές αξίες» όπως η πολυπολιτισμικότητα και ο σεβασμός στην ψυχική υγεία. Στους τοίχους παρατηρούνται σλόγκαν του τύπου «Η πολυπολιτισμικότητα είναι πηγή δύναμης», και, πράγματι, ο εργασιακός χώρος ήταν ο πιο πολυπολιτισμικός που έχω βρεθεί. Κατά την διάρκεια του Black History Month (Μήνα Μαύρης Ιστορίας) ανέβασαν αφίσες με σημαντικές μαύρες προσωπικότητες. Όπως είναι αναμενόμενο, δεν συμπεριέλαβαν άτομα όπως ο Malcolm X, αλλά ο Martin Luther King, η Serena Williams και η Oprah Winfrey έδωσαν ηχηρό παρόν. Εντύπωση προκαλεί η χρήση ενός ρητού της Angela Davis, αποδεικνύοντας ξανά το πώς ο καπιταλισμός μπορεί σε έναν βαθμό να αφομοιώσει κάποιες ριζοσπαστικές προσωπικότητες για να ταιριάξουν στο ηγεμονικό φαντασιακό του.

Μια παρόμοια προσήλωση παρατηρήθηκε σχετικά με τα δικαιώματα της ΛΟΑΤΚΙ κοινότητας, ενώ σε ένα βίντεο κατά την διαδικασία πρόσληψης μας μας ενθάρρυναν να απευθυνθούμε στους ανωτέρους μας αν αντιμετωπίζαμε κάποιο ψυχολογικό πρόβλημα, εγγυώμενοι πως θα μας βοήθαγαν.

Αντί να αναπαράγει, λοιπόν, το κλασσικό στερεότυπο της καταπιεστικής επιχείρησης που ασταμάτητα ενέδιδε σε πρακτικές ρατσιστικού, σεξιστικού και ομοφοβικού κοινωνικού στιγματισμού, η Amazon επενδύει στοχευμένα στην προώθηση ενός μοντέρνου παρουσιαστικού ανεκτικότητας και αποδοχής. Αυτός ο στόχος βγάζει νόημα: γιατί να χάσει η μεγαλύτερη πολυεθνική του κόσμου παραγωγικούς εργάτες εξ αιτίας χαρακτηριστικών που δεν εμποδίζουν την κερδοφορία; Αν μπορούσες να περπατήσεις και να επικοινωνήσεις στα αγγλικά, δε χρειαζόταν κάτι άλλο.

Όταν αναλύσουμε τη μηχανική πίσω από την εργασιακή πολιτική της Amazon στο σύνολο της, αρχίζει να διαφαίνεται η πρόθεση πίσω από τις τελετουργικές γιορτές που περιεγράφηκαν προηγουμένως. Ολόκληρη η παράσταση έχει τον στόχο—και το άμεσο αποτέλεσμα—του να σμιλεύσει εργάτες που να νιώθουν ευγνώμονες για την ευκαιρία να συμμετάσχουν στην περιχαράκωση της ίδιας τους της αλλοτρίωσης. Η Amazon καταφέρνει να κάνει το εργατικό δυναμικό της να ζοριστεί, να επέλθει σε καθεστώς ανταγωνισμού μεταξύ του, καταστρέφοντας κάθε συναίσθημα ταξικής αλληλεγγύης και αμοιβαιότητας, όσο ταυτόχρονα διατηρεί μια επίφαση συλλογικών αξιών και πολυπολιτισμικής ανεκτικότητας που χρησιμοποιεί για να αμυνθεί εναντίων της απειλής συνδικαλιστικών διαδικασιών και άλλων εργατικών πρωτοβουλιών.

Πολλά άτομα που βρίσκονται ψηλότερα στην εργατική ιεραρχία και συμμετέχουν σε αυτό το τσίρκο, έχουν προηγουμένως περάσει από αυτήν την διαδικασία ως εργαζόμενοι των γραφείων ευρέσεως εργασίας. Χωρίς να έχουν απαραίτητα κακές προθέσεις απέναντι στα άτομα των οποίων την εργασία διευθύνουν, απλά έχουν σμιλευτεί από αυτό το σύστημα πιο καθολικά και συνεπώς αναπαράγουν την παράσταση γιατί όντως την πιστεύουν σε βάθος. Αύτη η πίστη δεν αναδύεται απαραίτητα ως μια πιστή απεικόνιση του στερεότυπου του «καλού εργάτη», αλλά, εντός ενός πλαισίου παντελής απουσίας ενός ευρύτερου αντιστασιακού και κριτικού αφηγήματος, οι «αξίες» της Amazon και η πραγματικότητα της ατομικής ευθύνης και ανταγωνισμού κανονικοποιούνται.

Το αποτέλεσμα είναι μια βαθιά υποκειμενική ταύτιση με την καταπίεση μας και τις συμπεριφορές που καλούμαστε να αναπαράξουμε. Σε βάθος χρόνου όλα τα άτομα θα συμμετάσχουν στο τσίρκο. Ως αναρχοσυνδικαλιστής με πλήρη επίγνωση των τεκταινόμενων γύρω μου, αντιλήφθηκα πως ακόμα και εγώ προσπαθούσα να δουλέψω όσο πιο αποτελεσματικά γινόταν σε μια απόπειρα να κερδίσω ένα καθεστώς ασφάλειας και εκτίμησης που ήταν πάντα οριακά πέραν των δυνατοτήτων μου.

Οι συζητήσεις των εργαζομένων μεταξύ τους περιστρέφονται γύρω από το blue badge: αν την αξίζουν, ποια άτομα δουλεύουν «σωστά» και ποια όχι, ποια έχουν αδικηθεί, ποια θάβουν τους συναδέλφους τους και χτίζουν προσωπικές φιλίες με τους ανωτέρους για να ανελιχθούν στην ιεραρχία. Η δόμηση της παραγωγικής διαδικασίας στην Amazon βασίζεται στην συνεργασία. Αν, για παράδειγμα, σε μια απόπειρα βελτίωσης των στατιστικών του, κάποιος εργαζόμενος φυλάξει ένα προϊόν με λάθος τρόπο (για παράδειγμα, πίσω από κάτι άλλο ώστε να μην είναι ευκόλως αντιληπτό στο ράφι του), αυτό θα επηρεάσει αρνητικά το επόμενο άτομο που θα έρθει να το μαζέψει. Σε τέτοιο καθεστώς αλληλεξάρτησης, διαποτισμένο όμως από έναν επισφαλή ανταγωνιστικό ατομικισμό, το κάθε λάθος του ενός καταβαραθρώνει τις πιθανότητες των υπολοίπων να προσεγγίσουν την πολυπόθητη εργασιακή ασφάλεια.

Κάτω από το πέπλο χαράς και υποστήριξης, είμαστε συμμέτοχοι και συνένοχοι σε ένα καθολικό σύστημα ατομικισμού και ανταγωνισμού που έχει σχεδιαστεί για να εισβάλλει βαθιά στην ταυτότητα μας. Και όσο συμμετέχεις, τόσο το αναπαράγεις με χαμόγελο.

Ο βαθμός της πίστης και επένδυσης των εργαζομένων σε αυτή τη νέα μορφή συλλογικής ταυτότητας είναι συνεπώς αντιστρόφως ανάλογος με την προοπτική ακόμα και να σκεφτούν την συμμετοχή σε συνδικαλιστικές διαδικασίες. Η προσήλωση στις ατομικές τους ιδιότητες, σε συνάρτηση με έναν σχετικά καλό μισθό και ένα συγκριτικά υποστηρικτικό εργασιακό περιβάλλον, αποκρύπτουν τις δομικές ανισότητες που συνθέτουν την ουσία της ατομικής εργατικής εμπειρίας στην Amazon. Με την πάροδο του χρόνου οι εργαζόμενοι αποδέχονται την ιδέα πως θα πρέπει να αποδείξουν ότι αξίζουν δικαιώματα που κάποτε θεωρούνταν αυτονόητα.

Συνολικά, αυτές οι διαδικασίες καλλιεργούν έναν φαύλο κύκλο νεοφιλελεύθερου ατομικισμού που καθιστά τα συλλογικά όνειρα όχι μόνο αδύνατα, αλλά αφάνταστα.

Τα περισσότερα σωματεία στη Βρετανία έχουν αποδειχθεί τραγικά ανίκανα μπροστά στην καθολική επέλαση του νεοφιλελευθερισμού σε όλες τις σφαίρες της κοινωνικής και οικονομικής ζωής. Δομικά βασισμένα σε ένα οργανωτικό μοντέλο που απευθυνόταν στους άντρες βιομηχανικούς εργάτες του 20ου αιώνα, αδυνατούν ή απλά δεν θέλουν να βρουν τρόπους να ανταπεξέλθουν στις ανάγκες των επισφαλών εργαζομένων του σήμερα. Στην Amazon, αυτή η ανεπάρκεια φάνηκε με τρόπο κραυγαλέο μέσω της παντελούς απουσίας τους εντός και γύρω από τον εργασιακό χώρο. Όσο σημαντικές και να είναι άλλες συνδικαλιστικές πρωτοβουλίες στην Amazon ανά τον κόσμο, η πραγματικότητα στην Βρετανία παραμένει αποκαρδιωτική.

Ακόμα και στις βδομάδες πριν από μια σημαδιακή συντονισμένη απεργία εργατών της Amazon στην Ευρώπη, εμείς στη Γλασκόβη δεν είδαμε ούτε ένα φυλλάδιο, ούτε έναν συνδικαλιστικό εκπρόσωπο. Οι περισσότεροι εργαζόμενοι δεν είχαν ιδέα ότι στις γειτονικές χώρες οι συνάδελφοι μας απεργούσαν. Αντιθέτως, όταν η Amazon αποφάσισε να κατευνάσει τα πνεύματα κυριολεκτικά δωροδοκώντας τους υπαλλήλους, μέσω της καταχώρησης ενός ποσού 300 λιρών για τους μόνιμους και 150 για τους προσωρινούς το οποίο το πλάσαρε ως «μπόνους», οι περισσότεροι το εξέλαβαν απλά ως μια καλοδεχούμενη αναγνώριση της σκληρής τους εργασίας. Δίχως ένα σωματείο ή έστω μια μορφή κριτικής παρέμβασης που θα μπορούσε να εξηγήσει στους εργαζόμενους την προέλευση αυτού του ποσού, η εταιρία κατάφερε να χρησιμοποιήσει την απεργία ως αφορμή περιχαράκωσης της ηγεμονίας της.

Ουσία των συνδικάτων είναι η ενδυνάμωση της εργατικής τάξης, και ειδικότερα των πιο καταπιεσμένων και εκμεταλλευόμενων τμημάτων της. Στην Βρετανία ισχύει το ακριβώς αντίθετο. Όσο πιο επισφαλή γίνεται το εργασιακό καθεστώς ενός ατόμου, τόσο μειώνονται οι πιθανότητες να βρει οποιαδήποτε μορφή συνδικαλιστικής δράσης η παρουσίας στον χώρο εργασίας του. Η προσωρινότητα και ακραία κινητικότητα που συνδέονται με τα γραφεία ευρέσεως εργασίας σημαίνουν πως, ακόμα και αν υπήρχε μια πιθανότητα τα συνδικάτα να ξεκολλούσαν και να προσπαθούσαν να οργανώσουν αυτή τη μάζα εργαζομένων, θα αντιμετώπιζαν αποπνικτικές λογιστικές δυσκολίες. Η ίδια η επισφάλεια και η συνεχόμενη αιωρούμενη απειλή της απόλυσης υπονομεύουν τις συνθήκες ανάπτυξης εμπιστοσύνης και αλληλεγγύης που χρειάζονται ακόμα και για να αρχίσουν να γίνονται συζητήσεις γύρω από θέματα οργάνωσης και αντίστασης. Όταν, σε αυτό το εργασιακό τοπίο, συμπεριληφθεί και η μεθοδική καλλιέργεια, διάπλαση και αναπαραγωγή της νεοφιλελεύθερης υποκειμενικότητας, η εκμηδένιση κάθε έννοιας συλλογικότητας φαντάζει αναπόφευκτη.

Καλλιεργώντας το Αντιστασιακό Φαντασιακό (και ένα μικρό επίμετρο για την Ελλάδα).

Σε αυτό το σημείο του πρωτότυπου άρθρου, απευθυνόμενος σε βρετανικό και αμερικάνικο αναγνωστικό κοινό, αναφέρομαι στην ανυπολόγιστη σημασία της παρουσίας των σωματείων στους χώρους εργασίας και στην κοινωνία. Υποστηρίζω πως, εφόσον η επαφή με εργαζόμενους σε χώρους σαν την Amazon δεν είναι μόνο δύσκολη αλλά θα μπορούσε και να οδηγήσει στην απόλυση τους, το πεδίο της γειτονίας, μέσω κοινωνικών κέντρων, ενημερωτικών διαδικασιών, και συμμετοχής στα κοινά, αναδύεται δίπλα στον εργασιακό χώρο ως κομβικός τόπος συνδικαλιστικής δράσης και επικοινωνίας. Η διπλή παρουσία στους εργασιακούς χώρους και στην κοινωνία είναι αναπόφευκτο κομμάτι οποιασδήποτε προοπτικής υπάρχει για να αντιμετωπιστεί η καλπάζουσα ηγεμονία του νεοφιλελεύθερου φαντασιακού στην οποία πρωτοστατεί η Amazon.

Ειδικότερα αναφορικά με την Βρετανία, η οποία έχει σημαντική έλλειψη ελεύθερων κοινωνικών χώρων συγκριτικά με τις μεσογειακές χώρες, υποστηρίζω πως η θέσπιση τέτοιων δομών θα βοηθούσε στην αντιμετώπιση της διάσπασης της εργατικής τάξης η οποία επιχειρείται από νεοφιλελεύθερες πολιτικές σε κοινωνικό και οικονομικό επίπεδο. Θα επέτρεπε στους εργαζόμενους να προσέρχονται στον χώρο στον δικό τους χρόνο αντί να τρέχουν για να προλάβουν μια συνέλευση ή μια εκδήλωση. Αντί να προσπαθούμε να τους πείσουμε με αφαιρετική προπαγάνδα «για το καλό τους», θα θεμελίωνε έναν μακροπρόθεσμο διάλογο με τις κοινότητες, πολλές εκ των οποίων είναι μεταναστευτικές με λίγες γνώσεις των εργασιακών τους δικαιωμάτων. Η ύπαρξη κοινωνικών χώρων θα επέτρεπε επίσης στα σωματεία να προσφέρουν αληθινές προοπτικές ενδυνάμωσης, πχ. μέσω σεμιναρίων εκμάθησης εργασιακών δικαιωμάτων και συζητήσεων γύρω από τα θέματα που μας επηρεάζουν.

Η διαφορετική ιστορική πρόοδος της ελληνικής κοινωνίας συγκριτικά με την Βρετανική έχει αποτρέψει την ολοκληρωτική ηγεμονία του νεοφιλελεύθερου φαντασιακού. Συνεπώς, οι προτροπές μου στο τέλος του πρωτότυπου αγγλικού κείμενου δεν μπορούν να μεταφερθούν αυτούσιες σε μια ανάλυση της ελληνικής πραγματικότητας. Η ενδυνάμωση των σωματείων βάσης, η σύνδεση με αυτόνομους κοινωνικούς χώρους, και η θέσπιση οριζοντίων σχέσεων αλληλεγγύης και συνδιαμόρφωσης μεταξύ διαφορετικών εργαζομένων και κλάδων είναι διαδικασίες οι οποίες ήδη εκτυλίσσονται ενεργητικά, με την ΕΣΕ να έχει ουσιαστική συμμετοχή. Σημαντική καινοτομία είναι και η πρωτοβουλία «Σταμάτα την κλοπή των αφεντικών», η οποία στοχεύει στην άμεση ενημέρωση των εργαζομένων γύρω από τα εργασιακά τους δικαιώματα και της εγγενής δύναμης τους σε συνεργασία με εξιδεικευμένους δικηγόρους.

Παρ ’όλα αυτά, η πραγματικότητα της Amazon διαφαίνεται στον ορίζοντα ως ένα δυστοπικό μήνυμα του μέλλοντος της ελληνικής εργασιακής εμπειρίας. Ήδη η Amazon έχει αρχίσει να εισχωρεί στην ελληνική οικονομία και, μολονότι δεν βρήκα αναφορές στο διαδίκτυο, στην Γλασκόβη είχε αναφερθεί η σταδιακή ίδρυση αποθηκών της Amazon στην Αθήνα. Παράλληλα—και σίγουρα όχι τυχαία—το νέο εργασιακό νομοσχέδιο που ψηφίστηκε στην βουλή εγκαθιδρύει βαθύτερες πολιτικές αποδυνάμωσης των εργατών και ποινικοποίησης των συνδικαλιστικών διαδικασιών και της απεργίας. Αν αναλογιστούμε την επίθεση στην ίδια την ιδέα της συλλογικότητας και της ταξικής συνείδησης που έχει αναπτυχθεί σε χώρες όπως η Βρετανία, μπορούμε να διακρίνουμε τα ψήγματα παρόμοιων απόπειρών διαμόρφωσης της νεοφιλελεύθερης υποκειμενικότητας και στην Ελλάδα.

Όσο το μονοπώλιο εταιριών σαν την Amazon επεκτείνεται, θα πρέπει να παραμείνουμε σε εγρήγορση, να συντηρήσουμε και να αναπτύξουμε τις δομές που ήδη έχουμε, και να προετοιμαστούμε για την οργάνωση συλλογικών δράσεων σε ακόμα πιο δυσμενή καθεστώτα εργασιακής και κοινωνικής απορρύθμισης. Θα πρέπει να γνωρίζουμε πως δεν παλεύουμε μόνο κατά της αυξανόμενης φτωχοποίησης και αποδυνάμωσης των μαζών, αλλά κατά της σταδιακής και καθολικής καταστροφής όλων των δυνατοτήτων μας ακόμα και να φανταστούμε εναλλακτικές. Αυτό το μέλλον πλησιάζει αισθητά, και συνεπώς η πολύπλευρη πάλη και συνεχόμενη παρουσία μας στο εργασιακό και κοινωνικό τοπίο καθίσταται αναπόδραστη υποχρέωση.

*Ο Πάνος Θεοδωρόπουλος είναι διδάκτορας κοινωνιολογίας στο πανεπιστήμιο της Γλασκόβης και μέλος της Ελευθεριακής Συνδικαλιστικής Ένωσης Αθήνας και της Interregnum collective.

**Αναδημοσίευση από εδώ: https://ese.espiv.net/2021/08/15/01-34/?fbclid=IwAR2H-bkAcAPintC_QzuwFJvrEx2KCPBSfDFAYbWSgAKv507ZF9ApbgyJer8

Un aperçu du feu social qui couve en Algérie

La revue de l’Armée nationale populaire (ANP) s’est fait l’écho, en des termes menaçants, de l’agitation sociale qui traverse l’Algérie : « Cette fois, sous le couvert de certains mouvements de protestation et revendications sociales, les éléments subversifs poursuivent leurs actions criminelles et provocatrices en incitant les travailleurs et les salariés de certains secteurs à lancer des grèves, apparemment motivées par la revendication de certains droits mais qui, en réalité, visent à faire échec aux prochaines élections législatives et, par la même, engager le pays dans une impasse dont il se passerait bien. Ces éléments subversifs et d’autres qui préparaient des attentats à l’explosif contre les citoyens, sont en fait les deux faces d’une même médaille, leur objectif est de faire plier l’Algérie en recourant à tous les moyens, en explorant toutes les voies et en exécutant plu- sieurs plans subversifs dans le but de provoquer la rue et de généraliser le chaos, de la rareté des produits à la cherté des prix, d’inciter aux grèves, d’insulter et de calomnier les institutions de l’Etat et ses forces de sécurité dans des tentatives désespérées de semer le chaos et de gâcher la voie de l’Algérie nouvelle. » (El Djeich, mai 2021).

Avec cette rhétorique anti- sociale et paranoïaque qui caractérise la propagande du régime militaro-policier, le haut commandement de l’ANP rappelle qu’il se situe du côté de l’ordre bourgeois en criminalisant l’action autonome des travailleurs par l’adoption d’éléments de langage jus- qu’alors réservés à la lutte contre les groupes islamistes armés ou, plus récemment, les nationalistes kabyles. Deux mouvements réactionnaires – Rachad (fondé par d’anciens membres du Front islamique du salut) et le Mouvement pour l’autonomie de la Kabylie (créé par le chanteur Ferhat Mehenni) – viennent d’être classés comme des « organisations terroristes » par le Haut conseil de sécurité qui choisit, à travers cette action, ses ennemis complémentaires (TSA, 18 mai 2021).
Les services du Premier ministre Abdelaziz Djerad ont annoncé, dans un communiqué, qu’« une exploitation de l’activité syndicale par certains mouvements subversifs visant à semer la fitna a été récemment relevée, des mouvements qui avaient été identifiés par le passé et leurs plans dénoncés » (Liberté, 8 mai 2021). Là encore, il s’agit de disqualifier les mouvements sociaux, assimilés à la « fitna », c’est-à-dire la discorde, en empruntant au registre religieux.
Que s’est-il donc passé au cours de la dernière période pour que les autorités fassent preuve d’autant de fébrilité ? La presse algérienne, malgré ses carences en la matière, nous donne un aperçu du feu qui couve sur le terrain social.

Le 18 avril, les travailleurs de la Direction des œuvres universitaires de Tamda (Tizi Ouzou), affiliés à l’UGTA, sont entrés en grève illimitée pour dénoncer la mauvaise gestion et exiger le respect de l’activité syndicale (Le Soir d’Algérie, 10 mai 2021).
Le 21 avril, des milliers de travailleurs des secteurs public et privés, soutenus par l’union locale UGTA, ont manifesté à Béjaïa, à l’instar des 800 employés de l’Unité algérienne du costume, en grève illimitée pour exiger le départ du directeur (L’Expression, 22 avril 2021).
Le 27 avril, le ministre de la Poste et des Télécommunications, Brahim Boumzar, a été démis de ses fonctions suite à la grève, jugée « illégale », qui a touché Algérie Poste mi-avril (Le Quotidien d’Oran, 28 avril 2021).
Le 2 mai, les 260 travailleurs de l’Entreprise régionale du génie rural (ERGR) de Béjaïa ont entamé une grève illimitée pour exiger le versement des deux derniers mois de salaire impayés et une commission d’enquête sur la gestion de l’entreprise (Liberté, 6 mai 2021).
Suite au rassemblement, le 2 mai à Alger, des agents de la protection civile qui demandaient l’amélioration de leurs conditions de travail, le ministère de l’Intérieur a décidé la suspension de 230 sapeurs- pompiers et de les poursuivre en justice (L’Expression, 5 mai 2021).
Dans la commune d’Azazga, 74 travailleuses précaires du Dispositif d’insertion sociale, qui touchent un salaire mensuel de 5000 DA, ont entamé une grève de plusieurs jours pour réclamer une amélioration de leur situation (Liberté, 20 mai 2021).
Le 19 mai, les étudiants de l’université Lounici-Ali d’El Affroun (Blida) ont bloqué l’accès à l’établissement pour défendre des revendications d’ordre pédagogique, soutenues par l’Union générale des étudiants algériens (Le Soir d’Algérie, 20 mai 2021).
Les agressions à leur domicile d’enseignantes à Bordj Badji Mokhtar ont provoqué une grève générale de leurs collègues le 19 mai et un sit-in à Adrar, situé à près de 800 kilomètres (Liberté, 20 mai 2021).
Mentionnons enfin que le secteur de l’éducation est marqué par un mouvement de contestation, qui, depuis avril, prend la forme de grèves cycliques, avec le soutien d’une intersyndicale qui regroupe 14 organisations (Le Midi Libre, 10 mai 2021).

Nedjib SIDI MOUSSA 22 mai 2021